شاخصه‌های شیعیان واقعی از نگاه پیشوای ششم

ادعای شیعه بودن، تنها با زبان کافی نیست، بلکه باید قلباً هم با اهل‌بیت(ع) همراه بود

آیت الله سید محمد جواد علوی بروجردی، در آستانه فرا رسیدن 25 شوال، سالروز شهادت رئیس مذهب شیعه و نماد وحدت عملی امت اسلامی، حضرت امام جعفر صادق(ع)، به تبیین شاخصه های شیعیان واقعی از نگاه پیشوای ششم پرداخت.

1. اعتقاد قلبی

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به روایتی از امام صادق(ع)، گفت: حضرت در تبیین ویژگی های شیعه واقعی می فرماید «لیس من شیعتنا من قال بلسانه وخالفنا فی اعمالنا وآثارنا. ولکن شیعتنا من وافقنا بلسانه وقلبه واتّبع آثارنا وعمل باعمالنا. اولئک شیعتنا/ کسی که به زبان می‌گوید شیعه است، ولی با اعمال و آثارش با ما مخالفت می‌کند، از شیعیان ما نیست. شیعه ما کسی است که با زبان و قلبش با ما همراه باشد؛ از آثار ما پیروی کند و اعمال ما را انجام دهد. آنان، شیعه ما هستند».[1]

*شیعه مُتقلب!

 وی با تاکید بر این که ادعای شیعه بودن، تنها با زبان کافی نیست، بلکه باید قلباً هم با اهل‌بیت(ع) همراه بود و به راه و مکتب آنان اعتقاد داشت، تصریح کرد: کسی که زبانی ادعای شیعه بودن می کند، اما اعتقادی به ائمه(ع) ندارد، فردی متقلب است، نه شیعه. البته از بعضی روایات استفاده می‌شود که در برخی شرایط ویژه، موافقت زبانی لازم نیست؛ چنان‌ که امیرالمؤمنین(ع) به حجربن‌عدی فرمودند «اگر مجبور شدی در زبان به من بد بگویی، اشکال ندارد، اما در قلب به آن سخنان ملتزم نباش».

2- کاوش در سیره ائمه(ع)

این استاد حوزه به یک نکته اساسی نیز اشاره کرد و گفت: شیعیان واقعی کسانی هستند که با کاوش در سیره و زندگی ائمه(ع)، جنبه‌های مختلف زندگی این بزرگواران را از معاش و معاشرتشان گرفته تا بقیه اعمال شناسایی کرده و به آن عمل نمایند.

3. پیروی از اعمال اهل بیت(ع)

آیت الله علوی بروجردی یکی دیگر از شاخصه های شیعیان واقعی را پیروی از ائمه(ع) در عمل دانسته و افزود: شیعیان باید شیعه بودن خود را در عمل نشان دهند، چون عمل انسان، نشان‌دهنده ماهیت و تشخص اوست.

وی یادآور شد: امام صادق(ع) می‌فرمایند «کونوا لنا زیناً و لا تکونوا علینا شیناً».[2] این روایات نیز ناظر به همین مطلب است که شیعیان باید از آثار ائمه(ع) پیروی کنند و اعمال آنان را انجام دهند.

*شیعه جغرافیایی!

استاد حوزه علمیه قم تاکید کرد: بسیاری از شیعیان، شیعه جغرافیایی‌اند و در اعمال مذهبی خود کوتاهی می‌کنند و حتی ممکن است در طول عمر بسیاری از مناسک را انجام ندهند، اما با این حال، صرفاً به این دلیل که نامشان شیعه است، عناوینی را با خود حمل می‌کنند که رفتارها و عملکردشان، آن عناوین را خراب می‌کند.

آیت الله علوی بروجردی با ذکر جمله ای از سیدجمال‌الدین اسدآبادی، ابراز داشت: سید جمال الدین می‌گوید «الاسلام محجوب بالمسلمین / اسلام به‌وسیله این مسلمانان، پنهان و ناپیداست و اعمال و رفتار آنان، حجابی بر اسلام افکنده است».

*رفتار ما جایگاه ائمه(ع) را پنهان کرده است!

وی با اشاره به این که وقتی دیگران از بیرون به مسلمانان می نگرند، می‌گویند"اگر اسلام خوب بود، وضع مسلمانان این گونه نبود". در مورد شیعیان هم همین حرف جاری است، افزود: اهل‌بیت و موالیان ما علیهم‌السلام، محجوب به اعمال ما هستند. متاسفانه رفتار ما شأن و جایگاه و سخنان و احادیث‌ ائمه(ع) را پنهان کرده است!

*جامعه تهی از عدالت علوی!

آیت الله علوی بروجردی با طرح این سئوال کلیدی آیا نشانه‌ای از عدالت علوی در جامعه شیعه دیده می‌شود؟، بیان داشت: ما شیعیان به مانعی برای معرفی امیرالمؤمنین(ع) تبدیل شده‌ایم. دیگران اگر بخواهند درباره عدالت آن حضرت تحقیق کنند، آیا عدالت ایشان را در جامعه شیعه می‌بینند؟

وی ادامه داد: اعمال ما، نه‌ تنها نشانی بزرگان ما را نمی‌دهد، بلکه خلاف آن را نشان می‌دهد. چنان‌که سیدجمال وقتی غرب را می‌بیند، می‌گوید "در آنجا اسلام هست، مسلمان نیست، ولی در کشورهای اسلامی، مسلمان هست، اما اسلام نیست".

4- سنخیت با ائمه(ع)

استاد حوزه علمیه قم با تاکید بر این که ما شیعیان باید شأن اهل بیت(ع) را حفظ کنیم، گفت: امیرالمؤمنین(ع) به عثمان‌بن‌حنیف می‌ فرمایند« ألا وإن لکل مأموم إماما یقتدى به ویستضئ بنور علمه. ألا وإن إمامکم قد اکتفى من دنیاه بطمریه ومن طعمه بقرصیه ألا وإنکم لا تقدرون على ذلک ولکن أعینونی بورع واجتهاد وعفة وسداد ».[3] بین امام و مأموم باید سنخیتی وجود داشته باشد. ما که ادعای پیروی از حضرت علی(ع) را داریم باید سنخیتی با آن حضرت داشته باشیم و اگر نمی‌توانیم همانند آن حضرت باشیم، دست‌کم باید در عمل نشانه‌ای از سیره حضرت در رفتار ما دیده شود.

*آبروی ائمه(ع) را حفظ کنیم

وی با بیان این که رفتار و عملمان باید به گونه‌ای باشد که آبروی ائمه(ع) را حفظ کند، یادآور شد: امام صادق(ع) به شاگردانش فرمودند «به‌گونه‌ای رفتار کنید که اگر از شما پرسیدند، شاگرد چه کسی هستید و گفتید، شاگرد امام صادق، مردم بگویند: رحم الله جعفر بن محمد ما أحسن ما أدب به أصحابه/ خدا رحمت کند جعفر‌بن‌محمد را که شاگردانش را چه خوب تربیت کرد». [4]

آیت الله علوی بروجردی در پایان تصریح کرد: هرچند فضایل اهل‌بیت(ع) چنان آشکار است که جای تعرضی باقی نمی‌ماند، ولی رفتارهای ما بهانه را برای برخی مغرضین فراهم می‌کند.

-

پاورقی ها:

 [1]. شیخ حر عاملی، وسائل الشیعة(اهل البیت)، ج15، ص247 ، ح20409/19.

[2]. شیخ صدوق، الأمالی، ص484، ح657/17؛ شیخ حرعاملی، وسائل الشیعة(اهل البیت)، ج12، ص193، ح16063/18.

[3]. (نهج البلاغه - شیخ محمد عبده-، ج3، نامه45، ص70؛ علامه مجلسی، بحارالانوار، ج33، ص473، ح686).

[4]. سید محسن امین، أعیان الشیعة، ج1، ص87؛ شیخ محمد حسن النجفی، الجواهر الکلام، ج22، ص53