خطبه امام سجاد علیه السلام در شام؛من فرزند مکه و منایم



به گزارش شبکه جهانی حضرت اباالفضل العباس علیه السلام به نقل از شیعه نیوز، حساس‌ترین سخنان امام سجاد علیه السلام که در طول اقامت در شام ایراد شده است و تحولى عظیم در محیط سیاسى شام و بینش مردم نسبت به دستگاه اموى ایجاد کرد و معادلات یزید را برهم زد و خط مشى او را نسبت به اهل بیت کاملا تغییر داد، خطبه اى است که آن حضرت در جمع مردم و رجال سیاسى و دینى شام ایراد کرد.

از کتاب هاى تاریخى چنین استفاده مى شود که این خطبه در مسجد جامع دمشق ایراد شده و از حوادثى که در کاخ یزید رخ داده و سخنانى که در محفل خصوصى‌تر وى ردو بدل شده جداست.

این خطبه را باید اوج موفقیت امام سجاد علیه السلام در رسالت تبلیغ عاشورا و تداوم خط شهیدان کربلا دانست.

اگر این خطبه ایراد نشده بود، چه بسا ماهیت نهضت حسینى براى سالیان دراز و یا براى همیشه بر اهل اسلام مخفى مى ماند.

در شام یزید براى استفاده بیشتر از شهادت حسین بن على علیه السلام و اسارت خاندان وى در جهت تحکیم پایه هاى حکومتش تصمیم گرفت تا از سخنوران دربارش در مذمت خاندان على و توجیه فجایعى که صورت داده بود، بهره جوید. یزید از خطیب دربار خواست تا بر منبر رود و نقش خویش را در آن جمع حساس ایفا کند. خطیب در بلندى جاى گرفت و زبان به هتّاکى و بى حرمتى به اهل بیت گشود.

امام سجاد از گستاخى و زشتگویى خطیب برآشفت و فرمود:

خداوند جایگاهت را آتش دوزخ قرار دهد.

وقتى سخنان خطیب دربار پایان یافت، امویان خود را فاتح مى دیدند و مسائل راحل شده مى پنداشتند.

اما على بن الحسین - تنها مرد جوان قافله اسیران - با اندامى که آثار رنج و اسارت از آن پیدا بود از جاى برخاست و به یزید گفت: خطیب شما آن چه خواست به ما نسبت داد و با مردم گفت، آیا اجازه مى دهى من هم با مردم سخن بگویم؟یزید رضایت نمى داد، اما اطرافیان و حاضران مجلس و یکى از فرزندان خلیفه اصرار ورزیدند تا یزید پیشنهاد على بن الحسین علیه السلام را پذیرد. زیرا در وضع و حال او نمى دیدند که بتواند سخنى هم پاى سخنور گزیده دربار بگوید!

یزید ناگزیر اجازه داد. امام سجاد علیه السلام از پلکان منبر بالا رفت. در برابر چشمان مردم قرار گرفت وآنچه تا آن روز بر مردم شام پوشیده مانده بود، افشا شد.حساس‌ترین سخنان امام سجاد علیه السلام که در طول اقامت در شام ایراد شده است و تحولى عظیم در محیط سیاسى شام و بینش مردم نسبت به دستگاه اموى ایجاد کرد و معادلات یزید را برهم زد و خط مشى او را نسبت به اهل بیت کاملا تغییر داد، خطبه اى است که آن حضرت در جمع مردم و رجال سیاسى و دینى شام ایراد کرد.

امام زین العابدین علیه السلام نخست سپاس خداى گفت و خطبه را آغاز کرد.سخنان آغازین خطبه آن چنان تحول آفرین بود که اشک چشمان مردم را فرو ریخت و عواطف آنان را بشدت تحت تاءثیر قرار داد. در ادامه آن سخنان، امام فرمود:اى مردم! شش نعمت به ما عطا گردیده و هفت فضیلت از سوى خدا به ما داده شده است.ما از علم، حلم، بزرگوارى و بخشش، فصاحت، شجاعت و محبوبیت اجتماعى درمیان مؤ منان،برخورداریم. فضیلت‌ها و شرافت هاى ما عبارتند از این که: پیامبر خاتم محمد صلى الله علیه و آله و سلم از ما خاندان است و على بن ابى طالب - صادق‌ترین یار پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم - جعفر طیار، حمزه - شیر شجاع خدا و رسول - و حسن و حسین - دو سبط این امت - نیز از خاندان ما هستند.

آنان که مرا مى شناسند، از توضیح بى نیازند ولى آنان که مرا نمى شناسند گوش فرا دهند تا خویش را به ایشان بشناسانم.اى مردم! من فرزند مکه و منایم،من فرزند زمزم و صفایم.من فرزند آنم که حامل رکن است.من فرزند بهترین انسانى هستم که بر کره خاک جامه وجود پوشیده است.من فرزند برترین موحدى هستم که برگرد کعبه طواف کرده و گام در مسیر صفا و مروه نهاده و حج به جا آورده و خداى را لبیک گفته است. من فرزند آن پیامبرم که بر مرکب آسمانى - براق - سوار گشت و جبرئیل او را به بلند جایگاه هستى - سدرة المنتهى - رسانید. به قرب خدا رسید؛ آنجا که فاصله قاب قوسین و یا کمتر بود!

من فرزند آنم که فرشتگان آسمان با او نمازگزاردند و به او اقتدا کردند.من فرزند دریافت کننده وحی ام. فرزند محمد مصطفایم.من فرزند على مرتضایم. آن کسى که بر صورت مستکبران نواخت تا ایمان آوردند - در برابر شعار ((لااله الا الله) ) و پیام توحید سر فرود آورند و دست از عناد بردارند. -من فرزند آن کسى هستم که پیشاپیش رسول خدا، با دو شمشیر و دو نیزه مى جنگید.دو هجرت کرد، دو بار با پیامبر بیعت نمود، در بدر و حنین رزمنده بود و حتى یک لحظه - یک چشم برهم زدن - به خداوند کفر ورزید.

من فرزند صالح‌ترین مؤ منان، وارث پیامبران، نابودگر ملحدان، پیشواى مسلمان، نور جهانگران، زینت عبادت کنندگان، سرآمد گریه کنندگان - از خوف خدا اشتیاق به لقاى حق - شکیباترین شکیبایان، برترین قیام کنندگان خاندان پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم.من فرزند کسى هستم که از سوى جبرئیل و میکائیل مورد تاءیید و یارى بود. - على علیه السلام - حمایتگر از حریم مسلمانان، کشنده مارقین و ناکثین و قاسطین ((طاغیان صفین و نهروان و جمل) )، ستیزنده با دشمنان لجوج.

- على علیه السلام پرافتخارترین مرد از میان تمامى قریش، اولین کسى به خدا و پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم پاسخ مثبت گفت و ایمان آورد. پیشتاز پیشتازان راه دین، شکننده متجاوزان، نابود کننده مشرکان، تیرى از تیرهاى خدا بر منافقان، زبان گویاى حکمت نیایشگران، یاور دین خدا، ولى سرپرست امر الهى - حافظ و مجرى قوانین پروردگار…

آرى او جدم ((على بن ابى طالب) ) است.

سپس امام چنین ادامه داد:من فرزند فاطمه زهرایم.من فرزند سرور زنان عالمم.اى یزید این ((محمد (صلى الله علیه و آله و سلم) )) که هم اکنون نامش را مؤ ذن بر زبان آورد و به پیامبرى او گواهى داد، آیا جد توست یا جد من است!اگر بگویى پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم جد توست دروغ گفته اى و کفر ورزیده اى!و اگر باور دارى که پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم جد من است پس ‍ چرا و به چه جرمى خاندان او را کشتى!

امام همچنان به معرفى خویش ادامه داد، تا آن جا که صداى مردم به گریه بلند شد، و یزید از تاءثیر سخنان امام علیه السلام در قلب مردم سخت بیمناک گردید.هراس یزید از این بود که مردم در همان محفل علیه او بشورند! از این رو براى قطع کردن سخنانامام سجاد (علیه السلام) به مؤ ذن دستور داد اذان بگوید! مؤ ذن از جاى برخاست و با صدایى که به همه مى رسید گفت:الله اکبر، الله اکبر.امام علیه السلام در ادامه سخنان پیشین خود و براى همنوایى با نداى اذان فرمود:آرى هیچ چیز بزرگتر و ارجمندتر از خدا نیست.مؤ ذن گفت: اشهد ان لا اله الا الله.امام فرمود:تمامى وجودم - پوست و خون و گوشتم - به یگانگى خدا شهادت مى دهند.

مؤذن گفت: اشهد ان محمدا رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم.امام که هنوز بر بالاى منبر قرار داشت در این هنگام چهره اش را از مردم به سوى یزید برگرداند و فرمود:اى یزید این ((محمد (صلى الله علیه و آله و سلم) )) که هم اکنون نامش را مؤ ذن بر زبان آورد و به پیامبرى او گواهى داد، آیا جد توست یا جد من است!اگر بگویى پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم جد توست دروغ گفته اى و کفر ورزیده اى!و اگر باور دارى که پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم جد من است پس ‍ چرا و به چه جرمى خاندان او را کشتى!امام سجاد علیه السلام تا بدین جا رسالت خویش را به شایستگى ایفا کرد و آن مجلس با وضعى آشفته و نگران کننده براى یزید پایان یافت.