پاسخ علمى‏ ،فیلسوفان نام‏دار تاریخ،از ارادتمندان حضرت امام حسن عسکرى علیه السلام

پاسخ علمى‏

آورده‏اند که اسحاق کندى(1) - از فیلسوفان نام‏دار تاریخ که نظریاتش در فلسفه مشهور و مطرح است - کتابى به نام تناقض القرآن نوشت که حاصل ده سال پژوهش او بود. او شاگردى داشت که از ارادتمندان حضرت امام حسن عسکرى علیه السلام بود. امام علیه السلام از آن شاگرد خواست تا نزد استادش کندى برود و با او از در مهربانى و همراهى در آید و در کارهایش وى را یارى دهد و پس از آن‏که اعتماد استاد را جلب کرد به او بگوید: اگر گوینده این قرآن بگوید مراد من از آنچه گفته‏ام غیر از چیزى است که تو به آن رسیده‏اى [چنین چیزى ممکن است؟]. حضرت امام حسن عسکرى علیه السلام به آن شاگرد گفته بود: اگر چنین سخنى به کندى بگویى خواهد گفت: چنین چیزى ممکن است. زیرا کندى هرگاه سخنى بشنود آن را فهم مى‏کند و وقتى چیزى را ممکن شمرد و به آن تن در داد، به او بگوید: شاید آن گوینده چیزى غیر از آنچه تو در یافته‏اى اراده کرده و معناى دیگرى از سخن خود در نظر داشته است [یعنى چه بسا معنایى که از آیه فهمیده‏اى و به نظرت با آیات دیگر متناقض است، غیر از معنایى باشد که خداى متعال اراده فرموده است‏].
آن شخص نزد استادش کندى بازگشت و هم‏چنان‏که حضرت عسکرى علیه السلام به ایشان فرموده بود گفت. کندى که فیلسوف و اهل فن بود از این سخن شگفت زده شد و از آن‏جا که از ارادت شاگردش به امام عسکرى علیه السلام آگاهى داشت بدو گفت: این سخن از تو نیست، این راه را «صاحب» تو گفته است.
این سخن امام علیه السلام چنان در آن فیلسوف اثر گذاشت که کتابش را به شعله‏هاى آتش سپرد و از نشر آن منصرف شد.(2)
«امام عسکرى علیه السلام با دو کلمه در برابر ده سال پژوهش آن فیلسوف ایستادند و علم را با علم پاسخ گفتند و چون دلیل محکم علمى اقامه فرمودند، در جان آن فیلسوف کارگر افتاد. تصور کنیم اگر این تناقضات القرآن منتشر مى‏شد چه مقدار اندیشه و نیروى ذهنى و روحى از مسلمانان لازم بود تا شبهات آن را پاسخ گویند و به اشکالات بى‏اساس آن، جواب در خور بدهند. در حقیقت حضرت با همین دو کلمه از هدر رفتن این همه نیرو - و از آن بالاتر - از ایجاد مذهب جدیدى جلوگیرى کردند».

---

 1) اسحق بن حنین کندى، فیلسوف و طبیب مشهورى بود که در سده سوم هجرى مى‏زیست. او همچون پدرش کتاب‏هاى بسیارى را در موضوع فلسفه و ریاضیات از یونانى به عربى بازگرداند که از آن شمار است هندسه اقلیدس و مجسطى بطلیموس. وى در سال 298 یا 299 ق در بغداد درگذشت.
 2) ابن شهرآشوب، مناقب آل ابى‏طالب، ج 3، ص 525 - 526.