گستره فرمان الهى ،پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله در میان مشرکان،

گستره فرمان الهى

مرحوم علامه مجلسى قدس سره آورده است: «پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله در آغاز بعثت و با فرمان: «یا أیها المدثر قم فأنذر»؛(1) «اى کشیده رداى شب بر سر. برخیز و بترسان!» به کوه صفا رفت تا رسالت خویش را به همگان برساند. مشرکان از همه جا به مکه آمده بودند تا بت‏هاى دست‏ساخته خویش را - که خداى‏شان مى‏پنداشتند - تکریم و تعظیم کنند.(2)
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله در میان مشرکان، حاضران را به اسلام و دست کشیدن از بتان و بت‏پرستى و روى آوردن به یکتاپرستى فرا خواندند. جمعیت مشرک حاضر در آن‏جا از سخن پیامبر صلى الله علیه وآله برآشفت و حضرتش را دشنام داد و به باد تمسخر گرفت. پیامبر صلى الله علیه وآله از کوه صفا پایین آمده و مشرکان همه چیز را تمام شده پنداشتند، اما تصور آنان واهى و باطل بود، چرا که پیامبرصلى الله علیه وآله به کوه مروه رفتند و دعوت به یکتاپرستى را تکرار کردند.
مشرکان این‏بار سخت برآشفته و درصدد خاموش کردن پیامبر صلى الله علیه وآله برآمدند. این بود که ابوجهل ابتدا سنگى از زمین ریگ‏زار برداشت و به سمت آن بزرگوار پرتاب کرد.
  سنگ به پیشانى مبارک حضرت اصابت کرد و آن را شکافت. مشرکان - که شاید شمارشان بیش از هزار نفر بود - از ابوجهل پیروى کرده، هر چه به دست مى‏آوردند به سوى آن حضرت پرتاب مى‏کردند. پیامبر صلى الله علیه وآله که آماج سنگ بت‏پرستان قرار گرفته بود و خون از سر و روى مبارکش جریان داشت به سمت بالاى کوه مروه روان شد. مشرکان همچنان او را سنگباران مى‏کردند تا این‏که حضرت از حال رفت و آنان به تصور این‏که کار او را ساخته‏اند، او را رها کرده، به شهر باز گشتند.
یکى از آنان که پیامبر صلى الله علیه وآله را مى‏شناخت نزد امیرالمؤمنین علیه السلام رفت و به او گفت:
«اى على، محمد مرد».
امیرالمؤمنین علیه السلام به خانه خدیجه علیها السلام رفت و او را از ماجرا با خبر کرد و از او خواست تا قدرى آب و غذا بردارد و با او نزد پیامبر صلى الله علیه وآله برود. آن‏گاه هر دو بزرگوار به کوه‏هاى اطراف مروه رفتند و هر یک در پى یافتن پیامبر صلى الله علیه وآله به سویى روان شدند و بانگ «یا رسول اللَّه» برمى‏آوردند تا حضرتش را بیابند. سرانجام پیامبر صلى الله علیه وآله را - که بنیه چهل مرد قوى داشت - یافتند که بى‏رمق روى زمین افتاده بود.(3)
این واقعه در کتاب‏هاى اهل سنت نیز به تفصیل بیان شده است.
بى‏تردید وجود خجسته و سراسر رحمت پیامبر صلى الله علیه وآله نزد خدا بسیار و بسیار گرامى بود و در مقابل، مشرکان بى‏ارزش. حال چه مى‏بایست اتفاق مى‏افتاد؟ و حضرت بارى تعالى چه کیفرى براى مشرکان رقم مى‏زد؟ بنا به روایت پیش گفته، خداى - عزوجل - فرشته مأمور زمین را نزد پیامبرش فرستاد تا آنچه او بخواهد فرشته امتثال امر کند.
فرشته به پیامبر صلى الله علیه وآله گفت: اى رسول خدا، خداى - جل و علا - مرا مأمور اجراى فرمان تو فرموده است. اگر اجازه دهى زمین را به لرزه درآورم و از هم بشکافم تا مشرکانى که تو را این‏گونه آزرده‏اند به کام خویش فرو برد. پیامبر صلى الله علیه وآله نپذیرفت.
این‏بار فرشته کوه‏ها خدمت حضرت رسید و عرضه داشت: خدایم مرا مأمور کرده است تا اگر امر کنى کوه‏ها را در هم فشرده کنم و مشرکانى که تو را آزرده‏اند نابود کنم.
این‏بار نیز پیامبر رحمت نپذیرفت.
سومین فرشته‏اى که به فرمان خدا خدمت حضرت رسید تا آنچه حضرتش خواهد انجام دهد جبرئیل بود. او در حالى که بال گشوده و فضا را با بال خویش پوشانده بود به رسول خدا صلى الله علیه وآله عرض کرد: اى رسول خدا، اگر اجازه دهى پر خود را پایین آورم تا این جماعت خفه و هلاک شوند، اما پاسخ پیامبر صلى الله علیه وآله همچنان «نه» بود.
در این هنگام پیامبر رحمت سر به آسمان برداشت و به درگاه قادر متعال عرض کرد:
«[اللّهم‏] اهد قومی فإنّهم لا یعلمون؛(4) بار خدایا، قوم مرا هدایت فرما که [مردمى‏] نادانند».
«راستى اگر پیامبر خدا نفرین مى‏کرد چه مى‏شد؟ به یقین به جهت مقام و منزلتى که نزد خدا داشت، نفرینش بى‏پاسخ نمى‏ماند و دشمنانش نابود مى‏شدند و در نهایت معجزه‏اى براى او و هشدارى به دیگر بدخواهان بود، اما حضرت رسول صلى الله علیه وآله که درباره خود فرموده است: «بعثت رحمة للعالمین؛(5) من [به عنوان ]رحمتى [براى مردم] برانگیخته شدم» دعا کردن را بر نفرین برگزید، چه این‏که مى‏دید روزى مردم «گروه گروه در دین خدا در مى‏آیند»(6) و در دراز مدت بسیارى از همین پیامبر آزاران به همراه فرزندان‏شان دل در گرو اسلام نهاده، در راه آن جان‏فشانى خواهند کرد».

---

 1) مدثر (74)، آیه 21.
 2) ماه‏هاى: ذى قعده، ذى حجه و محرم فصل پر جمعیت مکه مکرمه بود. در این سه ماه مشرکان براى اداى مناسک خود به مکه مى‏رفتند.
 3) بحارالانوار، ج 18، ص 241 - 242.
 4) بحارالانوار، ج 16، ص 404.
 5) بحارالانوار، ج 18، ص 243.
 6) نصر (110)، آیه 2.