امیرالمؤمنین على علیه السلام و حدیث طیر

یکى دیگر از احادیث مناقب و فضایل امیرالمؤمنین علیه السلام حدیث طیر است. بنابرآن حدیث روزى براى پیامبر خدا صلى اللّه علیه وآله مرغ بریانى آوردند. آن حضرت به خدا عرضه داشت:

اللهم ائتنی بأحبّ خلقک إلیک وإلیّ یأکل معی من هذا الطائر;

بارالها! آن کسى را که از همه بیشتر دوست مى دارى بفرست تا با من از این مرغ میل کند.

پس از این دعا امیر مؤمنان على علیه السلام آمدند و با پیامبر اکرم صلى اللّه علیه وآله از آن غذا خوردند.

ابن تیمیّه در این باره چنین اظهار نظر مى کند:

اهل علم و معرفت مى دانند که حدیث طیر از احادیث دروغ بوده و جعلى است.1

اکنون باید دید که آیا همان گونه که او ادعا مى کند اهل علم و معرفت این حدیث را دروغ مى دانند؟!

بنابر تحقیقات انجام یافته، دوازده نفر از اصحاب پیامبر صلى اللّه علیه وآله این حدیث را نقل کرده اند:

1 . امیرالمؤمنین علیه السلام. حاکم نیشابورى این حدیث را از آن حضرت نقل کرده است.
2 . عبداللّه بن عباس. ابن سعد و جماعتى از او نقل کرده اند.
3 . ابوسعید خُدرى. حاکم نیشابورى حدیث او را آورده است.
4 . سفینه. حاکم نیشابورى و احمد بن حنبل حدیث او را نقل کرده اند.
5 . ابوالطفیل. حاکم نیشابورى از او نقل کرده است.
6 . انس بن مالک. تِرمذى، بزّار، نَسائى، حاکم نیشابورى، بیهقى و ابن حجر حدیث او را آورده اند.
7 . سعد بن ابى وَقّاص. ابونعیم اصفهانى حدیث او را آورده است.
8 . عمرو بن عاص. حدیث او در نامه اى که به معاویه نوشته موجود است. این نامه را خوارزمى در المناقب آورده است.
9 . یعلى بن مرّة. عدّه اى حدیث او را آورده اند; از جمله حافظ ابوعبداللّه گنجى.
10 . جابر بن عبداللّه انصارى. ابن عساکر حدیث او را نقل کرده است.
11 . ابورافع. حدیث او را ابن کثیر نقل مى کند.
12 . حبشى بن جناده. حدیث او را نیز ابن کثیر آورده است.
و اسامى جمعى از بزرگان و پیشوایان اهل سنّت که این حدیث را در کتاب هاى خود روایت کرده اند به شرح زیر مى باشد:
ابوحنیفه پیشواى حنفى ها، احمد بن حنبل، ابوحاتِم رازى، تِرمذى، بزّار، نَسائى، ابویعلى موصلى، محمّد بن جریر طبرى، طبرانى، دارقُطْنى، ابن بطّه عکبرى، حاکم نیشابورى، ابوبکر بن مردویه اصفهانى، بیهقى، ابن عبدالبرّ، خطیب، ابوالمظفر سمعانى، بغوى، ابن عساکر، ابن اثیر، مزّى، ذهبى، ابن حجر عسقلانى، جلال الدین سیوطى و دیگران.
این حدیث آن گونه معروف و مشهور و کثرت طرق آن به طورى است که برخى از بزرگان اهل سنّت براى جمع آورى سندهاى آن، کتابى مستقل نوشته اند که از جمله مى توان به این بزرگان اشاره نمود:
ابن جریر طبرى، ابن عُقده، ابن مردویه، ابونعیم اصفهانى، ابوطاهر بن حمدان، ذهبى.
ذهبى در تذکرة الحفّاظ و دیگر کتاب هایش تصریح کرده که کتابى مستقل در سندهاى «حدیث طیر» تألیف کرده است.
بسیارى از علما تصریح کرده اند که پاره اى از سندهاى این حدیث صحیح است. از جمله آن ها ابن کثیر است که در تاریخ خود به این مطلب تصریح کرده است که ذکر تمامى آن ها سخن را به درازا مى کشد و از حوصله کتاب ما خارج است.2


1 . منهاج السنّه: 7 / 371.
2 . المعجم الکبیر: 1 / 253، 7 / 82 ، 10 / 282، المستدرک على الصحیحین: 3 / 130، البدایة والنهایه: 7 / 352، مجمع الزوائد: 9 / 125، سنن ترمذى: 5 / 300، السنن الکبرى: 5 / 107، خصائص امیرالمؤمنین علیه السلام: 51، مسند ابى یعلى: 7 / 105، المعجم الأوسط: 2 / 207، 6 / 90 و 36، 7 / 267، 9 / 146، تاریخ مدینة دمشق: 37 / 406، 42 / 432، میزان الاعتدال: 1 / 102، 2 / 14، 3 / 580، 4 / 107، لسان المیزان: 1 / 37، 2 / 354، 5 / 199، کنز العمّال: 13 / 166.