زندگى حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)

زندگى حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)

● مقدمه
بدون تردید در میان زنان و بانوان اسلامى، حضرت فاطمه زهرا علیها السلام محبوبترین چهره دینى، علمى، ادبى، تقوایى و اخلاقى در میان مسلمانان و دیگر مردم جهان به شمار مى روند. شخصیت والای حضرت فاطمه زهرا علیها السلام سیده نساء العالمین ( سرور زنان جهان ) اسوه و الگویى تام و تمام براى تمام زنان با فضیلت است. در دامن پاک ان حضرت بود که دو امام بزرگوار و دو شخصیت ممتاز عالم بشرى، حضرت امام حسن علیه السلام مظهر حلم و وقار و حضرت امام حسین علیه السلام سرور شهیدان تربیت یافتند، و نیز حضرت زینب کبرى علیها السلام حماسه مجسم و مجسمه شجاعت و نمونه یکتا در سخنورى و حق طلبى که پیام حسینى و حماسه عاشورا را در جهان اعلام کردند و نقاب شرک و ریا و پستى و دنیاپرستى را از چهره یزید و یزیدیان به یک سو زدند. کیست که نداند که مادر در تربیت فرزندان بویژه دختران، سهم بسیار زیادى دارد، و حضرت فاطمه زهرا علیها السلام بودند که روح آموزش و پرورش اسلامى را در مهد عفت و کانون تقواى خانوادگى به پسران و دختران خود آموختند.

پدر و مادر: فاطمه یگانه دختر بازمانده پیغمبر صلى الله علیه وآله از حضرت خدیجه کبرى سلام الله علیها مى باشد. چه بگوییم درباره پدرى که پیغمبر خاتم و حبیب خدا و نجات دهنده بشر از گمراهى و سیه کارى بود؟ چه بگوییم درباره پدرى که قلم را توان وصف کمالات اخلاقى او نیست؟ و فصیحان و بلیغان جهان در توصیف سجایاى او عاجز مانده اند؟ و اما مادرش حضرت خدیجه ام المومنین دختر خویلد از نیکوترین و عفیفترین زنان عرب قبل از اسلام و در دوره اسلامى نخستین زنى که به پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله، شوهربزرگوارش ، ایمان آورد و آن چه از مال دنیا در اختیار داشت - در راه پیشرفت اسلام - کریمانه بذل کرد.
درجه وفادارى حضرت خدیجه علیها السلام نسبت به پیامبر صلى الله علیه وآله را در بذل مال و جان و هستى اش، تاریخ اسلام هرگز فراموش نخواهد کرد. همچنان که پیامبر اکرم نیز تا حضرت خدیجه در حیات بود با زنى دیگری ازدواج نکردند و پیوسته از فداکاریهاى او یاد مى کردند.
از عایشه، نقل شده است که گفت: " احترام هیچ یک از زنان به پایه حرمت و عزت خدیجه نمى رسید. رسول الله صلى الله علیه وآله پیوسته از او به نیکى یاد مى کرد ندو به حدى او را محترم مى شمردندکه گویا زنى مانند خدیجه نبوده است ".
عایشه سپس نقل مى کند: روزى به پیغمبر صلى الله علیه وآله گفتم: او بیوه زنى بیش نبوده است، پیغمبر سخت برآشفتند به طورى که رگ پیشانىشان برآمد. سپس فرمودند: به خدا سوگند بهتر از خدیجه کسى براى من نبود. روزى که همه مردم کافر و بت پرست بودند، او به من ایمان آورد. روزى که همه مرا به جادوگرى و دروغگویى نسبت مى دادند، او مرا تصدیق کرد، روزى که همه از من روى مى گردانیدند، خدیجه تمام اموال خود را در اختیار من گذاشت و آنها را در راه من بى دریغ خرج کرد. خدای متعال از او دخترى به من بخشید که مظهر پاکى و عفت و تقوا بود. عایشه سپس مى گوید: به پیغمبر عرض کردم از این سخن نظر بدى نداشتم و از گفته خود پشیمان شدم.
بارى، حضرت فاطمه زهرا علیها السلام چنین مادرگرانقدری داشتند و چنان پدرى بزرگوار. گفته اند: حضرت خدیجه کبری از پیغمبر صلى الله علیه وآله هفت فرزند آورد:
قاسم که کنیه ابو القاسم براى پیغمبر از همین فرزند پیدا شد. وى قبل از بعثت در دو سالگى درگذشت. عبد الله یا طیب که او هم قبل از بعثت فوت شد. طاهر، که در آغاز بعثت متولد شد و بعد از بعثت درگذشت. زینب که به ازدواج ابو العاص درآمد. رقیه که ابتدا با عتبه و پس از آن با عثمان بن عفان ازدواج کرد و در سال دوم هجرت درگذشت. ام کلثوم که او نیز به ازدواج عثمان - پس از رقیه - درآمد و در سال چهارم هجرت درگذشت. هفتم حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها که به ازدواج حضرت امیر المومنین على علیه السلام درآمدند و سلاله پاک امامان بزرگوار ما ثمره این ازدواج پر شوکت و برکت است.
ولادت حضرت فاطمه زهرا علیها السلام را روز بیستم جمادى الثانى سال پنجم بعثت مى دانند که در مکه مکرمه اتفاق افتاد. بنابراین در هنگام هجرت، سن مبارک آن بانوى یگانه نزدیک به نه سال بوده است.
نامها و لقبهایى که حضرت فاطمه علیها السلام داردند، همه بازگوینده صفات و سجایاى ملکوتى ان حضرت است، مانند: صدیقه طاهره، زکیه، زهرا، سیدة النساء العالمین و خیر النساء و بتول.... کنیه هاى آن حضرت: ام الحسن، ام الحسنین، ام الائمة.... و شگفت تر از همه " ام ابیها " یعنى " مادر پدرش " مى باشد که نشان دهنده علاقه بسیار زیاد حضرت فاطمه علیها السلام است به پدر بزرگوارش و این که با همه کمى سن از آغاز کودکى پناهگاه معنوى و تکیه گاه روحى - بعد از خدای متعال - مانند حضرت خدیجه سلام الله علیها براى پدر بزرگوارشان بوده است.
لقب ام ابیها را پیغمبر صلى الله علیه وآله به دختر عزیزش عنایت فرمودند. چون کلمه " ام " علاوه بر مادر، به معنى اصل و منشأ هم به کار مى رود ، بنابراین ام ابیها به معنى منشأ و اصل و مظهر نبوت و ولایت است، و براستى حضرت زهرا سلام الله علیها درخت سایه گسترى بودند که میوه هاى شیرین امامت و ولایت را به بار آوردند.

● دوران زندگى حضرت فاطمه زهرا علیها السلام
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها وارث صفات بارز مادر بزرگوارشان حضرت خدیجه سلام الله علیها بودند - در جود وبخشش و بلندى نظر و حسن تربیت وارث مادر و در سجایاى ملکوتى وارث پدر و همسرى دلسوز و مهربان و فداکار براى همسرشان امیر مومنان على علیه السلام بودند. در لوح دلشان جز خداپرستى و عبادت خالق متعال و دوستدارى پیامبر صلى الله علیه وآله نقشى نبسته بود. نه سال در خانه پر صفاى مادر و در کنار پدر و نه سال دیگر را در کنار شوهر گرانقدرشان امیر مومنان على مرتضى علیه السلام دوش به دوش ان حضرت در نشر تعلیمات اسلام و خدمات اجتماعى و کار طاقت فرساى خانه، زندگى کردند. اوقاتشان به تربیت فرزند و کار و نظافت خانه و ذکر و عبادت پروردگار مى گذشت. حضرت فاطمه علیها السلام دخترى است که در مکتب تربیتى اسلام پرورش یافته و ایمان و تقوا در ذرات وجودشان جایگزین شده بود.
حضرت فاطمه سلام الله علیها در کنار مادر و آغوش پر مهر پدر تربیت شدند و علوم و معارف الهى را از سرچشمه نبوت فراگرفتند و آنچه را به سالها آموخته، در خانه شوهر به مرحله عمل گذاشتند و همچون مادرى سالخورده و کدبانویى آزموده که تمام دوره هاى زندگى را گذرانده باشد - به اهل خانه و آسایش شوهر و تربیت فرزندان - توجه مى کردند و نیز آنچه را در بیرون خانه مى گذشت، مورد توجه قرار مى دادند و از حق خود و همسرشان دفاع مى کردند.

● چگونگى ازدواج حضرت فاطمه علیها السلام و امیر المومنین علیه السلام
از آغاز معلوم بود و همه مى دانستند که جز امیر المومنین على علیه السلام کسى همسر ( کفو )حضرت فاطمه دختر پیامبر عالیقدر اسلام نیست. با وجود این، بسیارى از یاران و کسانى که خود را به پیغمبر صلى الله علیه وآله نزدیک احساس مى کردند، به این وصلت چشم داشتند و این آرزو را در دل مى پروردند.
نوشته اند: پس از این آزمونها عده اى از اصحاب به حضرت امیر المومنین على علیه السلام مى گفتند: چرا براى ازدواج با یگانه دختر پیغمبر صلى الله علیه وآله اقدام نمى کنى؟ حضرت امیر المومنین على علیه السلام مى فرمودند: چیزى ندارم که براى این منظور قدم پیش نهم.
آنان مى گفتند: پیغمبر صلى الله علیه وآله از تو چیزى نمى خواهد.
سرانجام حضرت امیر المومنین على علیه السلام زمینه را براى طرح این درخواست آماده دیدند. روزى به خانه رسول اکرم صلى الله علیه وآله رفتند. اما شدت حیا مانع ابراز مقصود شد. نوشته اند دو سه بار این عمل تکرار گردید. سومین بار پیغمبر اکرم صلى الله علیه وآله از امیر المومنین على علیه السلام پرسیدند: آیا حاجتى دارى؟
امیر المومنین على علیه السلام گفتند: آرى. پیغمبر فرمودند: شاید براى خواستگارى زهرا آمده اى؟
امیر المومنین گفتند : آرى. چون مشیت و امر الهى بر این کار قرار گرفته بود و پیامبر از طریق وحى بر انجام دادن این مهم آگاه شده بودند، مى بایست این پیشنهاد را با دخت گرامیشان نیز در میان بگذاردند و از نظر او آگاه گردد.
پیامبر صلى الله علیه وآله به دخترشان حضرت فاطمه فرمودند: تو على را خوب مى شناسى، على نزدیکترین افراد به من مى باشد. در اسلام، سابقه فضیلت و خدمت دارد. من از خدا خواستم براى تو بهترین شوهر را برگزیند.
خدای متعال مرا به ازدواج تو با على امر فرموده است. بگو چه نظر دارى؟ حضرت فاطمه ساکت ماندند. پیغمبر سکوت او را موجب رضا دانست و مسرور شد و صداى تکبیرش بلند شد. آن گاه پیامبر صلى الله علیه وآله بشارت این ازدواج را به امیر المومنین على علیه السلام فرمود و مهر فاطمه را 400مثقال نقره قرار داد و در جلسه اى که عده اى از اصحاب بودند، خطبه عقد را قراءت کردند و این ازدواج فرخنده انجام شد. گفتنى است که امیر المومنین على علیه السلام جز یک شمشیر و یک زره و شترى براى آب کشى چیزى در اختیار نداشت. پیغمبر صلى الله علیه وآله به امیرالمومنین فرمودند: شمشیر را براى جهاد نگه دار، شترت را هم براى آب کشى و سفر حفظ کن، اما زره خود را بفروش تا وسایل ازدواج فراهم شود. پیغمبر صلى الله علیه وآله به سلمان فرمودند: این زره را بفروش. سلمان زره را به پانصد درهم فروخت. سپس گوسفندى را کشتند و ولیمه عقد ازدواج دادند. این جشن در ماه رجب سال دوم هجرت انجام شد. تمام وسایلى که به عنوان جهیزیه به خانه حضرت فاطمه زهرا علیها السلام دخت گرامى پیامبر صلى الله علیه وآله آورده شده است، از 14قلم تجاوز نمى کرد. در شب زفاف - به جاى حضرت خدیجه که به جهان باقى شتافته بود، سلمى دختر عمیس مواظبت ازحضرت فاطمه زهرا را بر عهده داشت - و رسول اکرم صلى الله علیه وآله خود شخصا با عده اى از مهاجر و انصار و یاران باوفا در مراسم عروسى شرکت فرمودند - از بانک تکبیر و تهلیل فضاى کوچه هاى مدینه روحانیتى خاص یافته بود و موج شادى و سرور بر قلبها مى نشست. پیامبر گرامى دست دخترشان را در دست امیر المومنین على گذاشتند و در حق آن زوج سعادتمند دعاى خیر کردند و آنها را به خدایی متعال بزرگ سپردند. و بدین سان و با همین سادگى عروسى بهترین مردان و بهترین زنان جهان برگزار شد.