عزاداری خره زدن (گل مالی درصبح عاشورا) درمیان لرها

عزاداری در لر و در بختیاری نمودی از اجدادشان در هخامنش و ساسانی دارد
لرهای پهلوی یا فیلی لرستان خود را به گل آغشته می کنند آن هم برای بهترین رفته گان خود. کریم خان زند لر نیز وقتی شاه اسماعیل سوم درگذشت برای احترامش به سبک لر ها خود و اطرافیانش را به گل آغشته ساختند این رسم هنوز در ایران هست و برای مظلومیت امام حسین در روز عاشورا این کار انجام می شود. در عزاداری بختیاری چند چیز زیبا وجود دارد که نشان از قدمت و اصالت آن است. جمعیت زیادی که از طوایف مختلف بختیاری از ایران به مراسم می آیند و همبستگی و اتحاد شگرف را می بینی که تسلی خاطر بازماندگان می شود. شیر سنگی نماد بختیاری ها بر روی قبری قرار می گیرد که صاحب شهرت در شجاعت و مردانگی باشد. تازه گه رسمی است که اسب را زین می کنند و همراه با تفنگی در میدان می چرخانند و تمثال مرحوم را نیز می سازند و این نیز مراسمی برای بزرگان است.سرباره: رسمی است که هنگام خرج ناهار برای مدعوین هر کدام از مدعوین پولی می پردازند تا فشار اقتصادی صاحب عزا کم شود.و.....

عزای حسینی در بین بختیاری از روی عشق و علاقه وافر انجام میشود.بختیاری که از دیر باز به شجاعت و شهامت و از خودگذشتگی علاقه مند بوده و هستند به همین خاطر به اهل بیت علیها سلام و علاقه وافری دارند. وهمچنین به وجود مقدس ونازنین قمر منیره بنی هاشم آقا ابالفضل العباس علیها سلام ارادت خاص الخاص دارند .

                      جونم وهمه کسم امام حسین علیه سلام

                    داغم سی دل بی بی زینب سلام الله علیها

       اکبر عزیزم کو شیر کارزارم کو     شیر مرد بی باکم کر بی قرارم کو

یاحسین علیه سلام شهید

برقاتلان کرب وبلا باعث وبانی اسارت بی بی زینب سلام الله علیها لعنت خدا

ای دل مو تش اگره زغم عباس علیها سلام دلاور 

ار خدا قبول کنه مو عزادار کر شیر خدام

برشمر بی حیاء و پست لعنت خدا

گل مالیدن در محرم

گل مالی در لرستان

لرستان هر ساله در عزای امام حسین (ع) رخت سیاه بر تن می کند و این جامه سیاه رنگ را با گل متبرک روز عاشورا آذین می بخشد.

 آئین خاص گل مالی در لرستان دارای چند مرحله است که از روز هفتم محرم که به روز " تراش عباس" موسوم است، شروع می شود.

در روز هفتم محرم همه عزاداران حسینی به حمام رفته و پس از اصلاح سرو صورت و نظافت کامل، لباسهای تمیز می پوشند که این روز را "تراش عباس" می نامند.

از این روز به بعد، عده ای برای افروختن آتش در صبح عاشورا به جمع کردن و گردآوری هیزم در سطح شهر می پردازند تا اگر در روز عاشورا برف و باران ببارد و احیانا هوا سرد باشد عزادارانی که درگِل می افتند (مراسم گِل افتادن) از سرما حفظ شوند.

به این منظور عده ای در محل دوره افتاده و با خواندن جملاتی از خانه ها تقاضای هیزم می کنند که مردم نیز با کمال میل بسته به نذری که دارند به آنان هیزم می دهند.

در روز تاسوعا نیز عزاداران خاک نرم و مخصوصی بنام گل باغچاله (گل رس) را محیا کرده و در میدانهای بزرگ و کوچک که معمولا با آجر چینی در جلوی خیمه ها و تکیه های شهر درست می شود می ریزند و در روز عاشورا این خاک را با گلاب مخلوط کرده و گل روز عاشورا را محیا می کنند.

غروب روز تاسوعا خرم آباد سراسر اندوه و ماتم است. همه بی تابند و حادثه ای ناگوار را انتظار می کشند. حوضچه های خاک رس در سطح شهر آماده شده است و هیزم های جمع آوری شده نیز کنار حوضچه های خاک رس تپه شده است.

با شروع روز عاشورا در اولین ساعات روز صدای ساز و دهل با نوای سوزناک و غم انگیزی موسوم به نوای "چمریونه" عزاداران حسینی را به حضور در دستجات و هیئات عزاداری دعوت می کند.عزاداران فراخوانده شده با حضور در تکیه های محله و "گل مالی " کردن خود گرد آتش می ایستند تا از سرما محفوظ مانده و شروع به سینه زنی و عزاداری می کنند.

صبح عاشورا در این محلات غوغایی به پاست. بازار شهر تعطیل شده و بر سر در همه مغازه ها پرچم سیاه افراشته شده است. همه عزاداران حسینی خود را گل مالی کرده اند و برخی نیز در نوبت هستند تا میاندار سرتاپایشان را با گل معطر روز عاشورا آذین ببندد.

برخی دور آتش ایستاده اند تا گل روی لباسشان خشک شود، برخی دیگر نیز در نوبت هستند تا در گل عزای حسینی غلت بخورند و برخی دیگر نیز دوره زده اند و سینه می زنند و دستهایشان را گاهی در آسمان می چرخانند و سوزناک فریاد برمی آورند: هی روو...هی روو...هی روو...