وجود امام مهدى علیه السلام از دیدگاه قرآن ،از آیات قرآن چگونه وجود امام زمان علیه السلام استفاده مى شود؟

207: از آیات سوره ((قدر)) چگونه وجود امام زمان علیه السلام استفاده مى شود؟
از سوره قدر به خوبى استفاده مى شود که ملائکه شب قدر در هر سال به جهت هر کارى بر زمین فرود مى آیند.
انا انزلناه فى لیلة القدر * و ما ادریک ما لیلة القدر * لیلة القدر خیر من الف شهر * تنزل الملائکة و الروح فیها باذن ربهم من کل امر * سلام هى حتى مطلع الفجر (1)؛ ((ما آن [قرآن ] را در شب قدر نازل کردیم. و تو چه میدانى شب قدر چیست؟! شب قدر بهتر از هزار ماه است. فرشتگان و روح در آن شب به اذن پروردگارشان براى [تقدیر] هر کارى نازل مى شوند. شبى است سرشار از سلامت [و برکت و رحمت] تا طلوع سپیده.))
در سوره دخان نیز به این موضوع اشاره شده است. آنجا که مى فرماید:حم * و الکتاب المبین * انا انزلناه فى لیلة مبارکة انا کنا منذرین * فیها یفرق کل امر حکیم (2)؛ ((حم. سوگند به این کتاب روشنگر. که ما آن را در شبى پر برکت نازل کردیم. ما همواره انذار کننده بوده ایم. در آن شب هر امرى بر اساس حکمت [الهى] تدبیر و جدا مى گردد.))
ماه رمضان تا روز قیامت تکرار مى شود و در نتیجه لیلة القدر نیز تا روز قیامت استمرار دارد پس نزول ملائکه و روح نیز در هر شب قدر تکرار مى شود. سوال این است: ملائکه و روح که در هر سال شب قدر بر زمین فرود مى آیند بعد از رسول خدا صلى الله علیه و آله بر چه کسى وارد مى شوند؟ با تامل و دقت پى مى بریم که در هر زمان باید امامى کامل و معصوم وجود داشته باشد تا محل نزول ملائکه و روح گردد. امام باقر علیه السلام فرمود:یا معشر الشیعة! خاصموا بسورة (انا انزلناه) تفلجوا، فوالله اءنها لحجة الله تبارک و تعالى على الخلق بعد رسول الله صلى الله علیه و آله و اءنها لسیدة دینکم و اءنها لغایة علمنا. یا معشر الشیعة! خاصموا ب‍ ( حم * والکتاب المبین) فاءِنها لولاة الامر خاصة بعد الرسول الله صلى الله علیه و آله (34)؛ ((اى جماعت شیعه با خصم خود به سوره ((انا انزلناه)) محاجه کنید که پیروز خواهید شد، پس سوگند به خدا که این سوره از براى حجت خداوند تبارک و تعالى بعد از رسول است این سوره همانا مدرک دین شما و نهایت علم ما است. اى جماعت شیعه با آیه ((حم. و الکتاب المبین...)) بحث کنید؛ زیرا این آیات اختصاص به والیان امر بعد رسول خدا دارد...)) .
و نیز فرمود:و ایم الله! ان من صدق بلیلة القدر، لیعلم اءنها لنا خاصة... (4)؛ ((به خدا سوگند همانا هر کس تصدیق کند لیلة القدر را علم پیدا مى کند که از براى ما است...)) .
امام امیر المومنین علیه السلام به ابن عباس فرمود:ان لیلة القدر فى کل سنة و انه ینزل فى تلک الیلة امر السنة و ان لذلک الامر ولاة بعد رسول الله صلى الله علیه و آله فقلت: من هم؟ فقال: انا و اءحد عشر من صلبى ائمة محدثون... (5)؛ ((همانا در هر سال لیلة القدر است، در آنشب امر یک سال نازل مى شود. براى آن والیانى است بعد از رسول خدا صلى الله علیه و آله. ابن عباس مى گوید عرض کردم: آنان چه کسانى هستند. حضرت فرمود: من و یازده نفر از صلب من که همگى امام و محدثند.))
رسول خدا صلى الله علیه و آله به اصحاب خود فرمود:آمنوا بلیلة القدر، اءنها تکون لعلى بن ابى طالب و لولده الاحد عشر من بعده (6)؛ ((به لیلة القدر ایمان آوردید؛ زیرا براى على بن ابى طالب و یازده فرزند بعد از اوست)) .
208: از آیه ((امام)) چگونه وجود امام زمان علیه السلام استفاده مى شود؟  
خداوند متعال در سوره اسراء مى فرماید:یوم ندعوا کل اناس باءمامهم فمن اوتى کتابه بیمینه فاولئک یقروؤن کتابهم و لا یظلمون فتیلا (7)؛ ((روزى که هر گروهى را به توسط امامشان مى خوانیم کسانى که نامه عملشان به دست راستشان داده شود آن را با شادى و سرور مى خوانند و به قدر رشته شکاف هسته خرمایى به آنان ستم نمى شود.))
مفاد آیه این است که از هر کس در روز قیامت، از امام به حق سؤال مى شود، اگر معترف و معتقد به آن بوده رستگار خواهد شد و نامه عملش را به دست راست او مى دهند. لذا باید در هر زمانى امامى واجب الاطاعة وجود داشته باشد. امامى که بدون معرفت و متابعت از او فلاح و رستگارى هرگز در قیامت براى انسان نخواهد بود و لذا در روایات مى خوانیم که پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود:من مات لا یعرف امامه مات میتة جاهلیة (8)؛ ((هر کس بمیرد در حالى که امامش را نشناخته به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است.))
از آنجا که وظیفه هر شخصى متابعت از حق و حقیقت است پس باید در هر زمانى امام به حق و حقیقت موجود باشد تا مردم با اراده و اختیار او را به عنوان رهبر خود برگزینند و با پیروى از او از جمله اصحاب یمین گردند.
از آنجا که ((لوح محفوظ)) یکى است و اختصاص به طایفه اى دون طایفه اى دیگر ندارد لذا نمى توان لفظ ((امامهم)) در آیه را حمل بر لوح محفوظ نمود.
و نیز ممکن نیست که مقصود به کلمه ((امام)) در آیه، کتاب هر قوم باشد زیرا آیه شامل همه انسان ها از اول خلقت تا آخر خلقت است در حالى که اولین کتاب مشتمل بر شریعت، کتاب نوح است و قبل از او کتابى این چنین بر مردم نازل نشده است.
سیوطى به سندش از رسول خدا صلى الله علیه و آله در ذیل آیه فوق نقل کرده که فرمود:یدعى کل قوم بامام زمانهم و کتاب ربهم و سنة نبیهم (9)؛ ((هر قومى به امام زمانش و کتاب پروردگارش و سنت پیامبرش محشور خواهد شد.))
و نیز از ابن عباس نقل کرده که مقصود به امام در آیه شریفه فوق امام هدایت و امام ضلالت است.(10)
کلینى از امام باقر علیه السلام نقل کرده که فرمود:لما نزلت هذه الآیة: (یوم ندعو کل اناس بامامهم) قال المسلمون یا رسول الله! اءلست امام الناس کلهم اجمعین؟ قال: فقال رسول الله صلى الله علیه و آله: اءنا رسول الله الى الناس اجمعین ولکن سیکون من بعدى ائمة على الناس من الله من اهل بیتى یقومون فى الناس ‍ فیکذبون (11)؛ ((زمانى که آیه (یوم ندعو کل اناس بامامهم) نازل شد مسلمانان عرض ‍ کردند: اى رسول خدا آیا شما امام همه مردم نیستى. حضرت فرمود: من فرستاده خدا به سوى همه مردمم ولى زود است که بعد از من امامانى از اهل بیتم بیایند، آنان در بین مردم قیام خواهند نمود ولى تکذیب مى شوند...))
بشر بن غالب از امام صادق علیه السلام درباره آیهیوم ندعو...سؤ ال کرد، حضرت فرمود:امام دعا الى هدى فاجابوه، و امام دعا الى ضلالة فاجابوا الیها، هولاء فى الجنة و هولاء فى النار و هو قوله عزوجل: ((فریق فى الجنة و فریق فى السعیر))  (12)؛ ((امامى است که مردم را به هدایت دعوت کرده و مردم نیز او را اجابت نموده اند. و امامى است که مردم را به ضلالت دعوت کرده و او را اجابت نموده اند. آنان در بهشت و اینان در دوزخند. و این است قول خداوند عزوجلفریق فى الجنة و فریق فى السعیر) .
209: آیه ((انذار)) چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟
خداوند متعال خطاب به پیامبرش کرده مى فرماید:اءنما اءنت منذر و لکل قوم هاد (13)؛ ((همانا تو بیم دهنده اى و براى هر قومى هدایت گرى است.))
از آیه فوق به طور وضوح استفاده مى شود که براى هر قومى در هر عصر و زمان هدایت کننده اى است به حق و حقیقت، و این مقتضاى ربوبیت خداوند است. و نیز استفاده مى شود که زمین هیچ گاه از هادى به حق خالى نمى گردد خواه نبى باشد یا غیر نبى. زیرا اطلاق آیه حصر مصداق هادى در انبیا را نفى مى کند همان گونه که زمخشرى در ذیل آیه شریفه فوق به آن اشاره کرده است، در غیر این صورت لازم مى آید در عصرهایى که از نبى خالى است حجت و هادى بشر وجود نداشته باشد.
طبرى در تفسیر خود در ذیل آیه فوق از ابن عباس به سند صحیح نقل کرده:لما نزلت (اءنما اءنت منذر و لکل قوم هاد) وضع صلى الله علیه و آله یده على صدره، فقال: اءنا المنذر و لکل قوم هاد و اءوما بیده الى منکب على، فقال انت الهادى یا على، بک یهتدى المهتدون بعدى (14)؛ ((هنگامى که آیهانما انت منذر و لکل قوم هادنازل شد پیامبر صلى الله علیه و آله دست خود را بر سینه گذاشت و فرمود: من منذرم و براى هر قومى هادى است. آن گاه اشاره به شانه على علیه السلام نمود و فرمود: تنها به واسطه تو است که هدایت شوندگان بعد از من هدایت مى گردند.))
حاکم نیشابورى به سند صحیح از امام على علیه السلام در ذیل آیه فوق نقل کرده که فرمود:رسول الله المنذر و اءنا الهادى (15)؛ ((رسول خدا منذر و من هادى ام.))
کلینى به سند صحیح از امام باقر علیه السلام در تفسیر آیه فوق نقل کرده که فرمود:رسول الله صلى الله علیه و آله المنذر و لکل زمان هاد یهدیهم الى ما جاء به نبى الله... (16)؛ ((رسول خدا صلى الله علیه و آله منذر و براى هر زمانى امام و هادى اى است که مردم را به آنچه پیامبر خدا صلى الله علیه و آله آورده دعوت مى کند...)) .
و نیز از امام باقر علیه السلام نقل کرده که در ذیل آیه فوق فرمود؛رسول الله صلى الله علیه و آله المنذر و على الهادى، اءما والله ما ذهبت منا و ما زالت فینا الى الساعة (17)؛ ((رسول خدا صلى الله علیه و آله منذر و على هادى است. آگاه باش به خدا سوگند که آیه از ما بیرون نخواهد رفت و دائما در بین ما است تا روز قیامت)) .
210: آیات ((شهادت)) چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟
در آیات بسیارى اشاره شده که خداوند در میان هر امتى کسى را به عنوان ((شاهد)) قرار داده تا در روز قیامت بر آنها احتجاج کند. اینک به برخى از آنها اشاره مى کنیم:
الف) فکیف اءذا جئنا من کل امة بشهید و جئنا بک على هولاء شهیدا (18)؛ ((چگونه است حال ((در روز محشر)) آن گاه که از هر طایفه اى گواهى آوریم و تو را ((اى پیامبر)) بر آنان گواه خواهیم.))
ب) و یوم نبعث من کل امة شهیدا ثم لا یوذن للذین کفروا و لا هم یستعتبون (19)؛ ((و آن روز را که ما از هر امتى شاهدى برانگیزیم آن گاه به کافران اجازه سخن داده نشود و توبه آنان نیز پذیرفته نگردد.))
ج) و یوم نبعث فى کل امة شهیدا علیهم من انفسهم و جئنا بک شهیدا على هولاء (20)؛ ((روزى که ما در هر امتى از میان خودشان گواهى بر آنان برانگیزیم و تو را ((اى محمد)) بر این امت گواه آوریم.))
از این آیات به خوبى استفاده مى شود که در هر زمان و براى هر امتى خداوند افرادى معصوم از خطا و اشتباه قرار داده است تا در روز قیامت به اعمال آنان گواهى دهند. کسى که قرار است شاهد بر اعمال امت باشد نباید در شهادتش اشتباه کند و نیز باید احاطه علمى بر همه اعمال امت داشته باشد. اینان کسانى اند که در امر هدایت بشر حجت خدا در روى زمینند.
فخر رازى در ذیل آیهو نزعنا من کل امة شهیدا (21)؛ ((و [در آن روز] از هر امتى گواهى برمى گزینیم.)) مى گوید: ((آنان شاهدانى هستند که در هر زمان بر مردم شهادت مى دهند که از جمله آنها انبیا هستند)).(22)
و نیز در ذیل آیهیوم نبعث فى کل امة شهیدا (23)؛ ((روزى را که از هر امتى گواهى بر آنان بر مى انگیزیم.)) مى گوید: هر جمعى که در دنیا به وجود مى آید لازم است که کسى به عنوان شاهد در میان آنها وجود داشته باشد)). شاهد در زمان رسول خدا صلى الله علیه و آله خود حضرت بود به دلیل آیه:و کذلک جعلناکم امة وسطا لتکونوا شهداء على الناس و یکون الرسول علیکم شهیدا (24)؛ و نیز لازم است که در هر زمان بعد از رسول، شاهدى در میان امت باشد.
از اینجا به خوبى روشن مى شود که هر عصرى خالى از شاهد بر امت نیست و آن شهید باید از خطا مصون باشد وگرنه احتیاج به شاهد دیگرى است و در نتیجه به بى نهایت منتهى خواهد شد که این باطل است.
211: شاهد بر خلق در هر زمان داراى چه صفاتى باید باشد؟
از آیات قرآن استفاده مى شود که شاهد بر امت ((حجت معصوم)) باید داراى صفاتى چند باشد:
1- از جنس بشر باشد:شهیدا من انفسهم.
2- در هر زمان یکى باشد زیرا از صیغه مفرد استفاده شده است:شهیدا.
3- داراى احاطه علمى باشد.
4- داراى علم به کتاب باشد: خداوند متعال مى فرماید:و یقول الذین کفروا لست مرسلا قل کفى بالله شهیدا بینى و بینکم و من عنده علم الکتاب (25)؛ ((و کافران بر تو اعتراض کنند که تو رسول خدا نیستى بگو تنها گواه بین من و شما خدا و کسانى که نزدشان علم کتاب است خواهد بود.))
ابو سعید خدرى مى گوید: از رسول خدا صلى الله علیه و آله درباره این آیه سؤ ال کردم که مقصود به آن کیست؟ فرمود: آن برادرم على بن ابى طالب است.(26)
212: آیه ((نذیر)) چگونه دلالت بر وجود امام زمان علیه السلام دارد؟
خداوند متعال مى فرماید:و اءن من امة الا خلا فیها نذیر (27)؛ ((و هر امتى در گذشته انذارکننده اى داشته است.))
از آیه فوق به خوبى استفاده مى شود که در هر زمانى باید در میان مردم حجت خدا و هادى على الاطلاق موجود باشد.
امام باقر علیه السلام فرمود: ((اى گروه شیعه خداوند تبارک و تعالى مى فرماید:و ان من امة الا خلا فیها نذیر. عرض شد: اى ابا جعفر مگر نذیر بر این امت محمد نیست؟ حضرت فرمود:... صدقت فهل کان نذیر و هو حى من البعثة فى اقطار الارض... (28)؛ ((... آرى راست مى گویى آیا محمد در زمان حیاتش انذارکننده از زمان بعثت براى همه مناطق نبود؟...)).
در تفسیر على بن ابراهیم در ذیل آیه فوق مى خوانیم:... لکل زمان امام... (29)؛ ((... و براى هر زمانى امامى است...)).