اثرات قیام امام حسین (ع) - بخش دوم

اثرات قیام امام حسین (ع) - بخش دوم

•تحقق تحولات اجتماعى

 

س6: چگونه مى توان از عاشورا، در راستاى توحید امت اسلامى و اقامه حکومتى به دور از خشونت و همراه با عفو و گذشت استفاده کرد؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ تحولات اجتماعى به دو گونه و صورت تحقق مى یابد: 1. رفرم و اصلاح، 2. انقلاب و جهش.
در تحول اصلاحى، جامعه آرام آرام به اهداف اصلاحى فرهنگى، اجتماعى، سیاسى و... خود دست مى یابد و هرگز دست به خونریزى نمى زند. چنانچه این تحول در آغاز نهضت اسلامى پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم)در مکه و هجرت او به مدینه رخ داده و پیامبر عرصه هاى فرهنگى و سیاسى را بدون خونریزى فتح کرده است که مسیح نیز همین طور است. اما انقلاب اجتماعى، همواره همراه با خشونت و خونریزى صورت مى گیرد. زیرا تضاد میان نیروهاى ارتجاعى و نیروهاى اصلاح گر و انقلابى شدید مى باشد و در نتیجه به خونریزى و مقاومت منتهى مى شود. امثال آن در انقلاب بازگشت به اهداف اسلامى دوره عثمان، انقلاب فرانسه و الجزایر در دنیا مشاهده مى شود. به نظر من این موضوع بستگى به شرایط جامعه مسلمین دارد که در چه مرحله اى از تمدن و شرایط اجتماعى به سر مى برند، اگر آگاهانه باشد، قطعاً خون بر شمشیر پیروز است، چنانچه در ایران اتفاق افتاد و یا برخورد و خشونت ظهور مى یابد، چنانچه در مورد انقلاب فرانسه (17 اکتبر) و الجزایر دیده مى شود.

 

•تلازم ابلاغ پیام یک نهضت، با تجمع، شعار و ابراز احساسات

 

س7: گفته مى شود که براى احیاى اندیشه سید الشهداء و در نتیجه اجراى احکام الهى احتیاجى به اقامه شعائر حسینى(از قبیل سینه زنى، زنجیر زنى) که امروزه به شکل گسترده در میان شیعه و فرقه هاى مذهبى دیگر از قبیل هندوها نیز مطرح مى باشد وجود ندارد; این مسأله، امرى مطابق با قوانین شرعى و عرفى نبوده، بلکه وسیله اى براى تمسخر دیگران است و لذا از توانایى هاى خود جهت جلوگیرى از اقامه آن، بیشترین استفاده را مى کنند، این سیاست استعمارى را چگونه تفسیر مى کنید؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ ابلاغ پیام یک نهضت و انتقال آن به نسل ها و ملت ها، قطعاً باید با نوعى تجمع، شعار و ابراز احساسات خاص همراه باشد، چنانچه این مراسم در ابلاغ پیام مسیح از سوى کاتولیک ها و احیاى آیین هاى خاص در روز جهانى کار، پیام آزادى ابراهام لینکن(فروزاندن مشعل آزادى) با تجمع در زیر مجسمه آزادى، در همه ملت ها با آداب و رسوم مختلف دیده مى شود. طبیعى است ابلاغ پیام عاشورا به ملت هاى مسلمان و آزادى خواه، باید از راه یادآورى شعارها، کلمات، و خطبه هاى شهداى عاشورا صورت بگیرد و این مسأله تنها از راه اقامه مراسم عزادارى و یاد یادآوران امکانپذیر است. اگر امروزه وسایل ارتباط جمعى گسترده شده، بهتر است از آنها نیز استفاده شود.
اما این که عده اى این مراسم را به نحو خاص اقامه مى کنند، چنانچه در سؤال یادآورى شده است، طبعاً آنها نوعى آداب و رسوم محلى، قومى مى باشد.
ولى در عین حال، حتى در آن نوع مراسمى که ضرر جانى مهلک براى انسان نداشته باشد، بى اشکال است، بلکه ابراز آن همان گونه که جمعى از علماى بزرگ شیعه. همه آنها را از شعائر مذهبى مى دانند، بدون شک بسیار مؤثر مى باشد... و از کارهاى بسیار خوب است، حتى بعضى از بزرگان دین آنها را در بعضى موارد واجب دانسته اند.

 

•نقش امام حسین(ع) در جنبش آزادى بخش و اصلاح طلب

 

س8: نقش امام حسین(علیه السلام) در جنبش هاى آزادى بخش و اصلاح طلب را چگونه ارزیابى مى کنید؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ چنانچه قبلا اشاره شد، نهضت امام حسین(علیه السلام) نقش اول را در نهضت هاى آزادى بخش و عدالت خواهانه قرن هاى اول و دوم هجرى ایفاء کرده و در عصر ما نقش اول را در نهضت آزادى هندوستان و الهام گیرى مهاتماگاندى و نهضت مشروطیت و انقلاب اسلامى ایران داشته و شواهد تاریخى نیز بر این مطلب دلالت دارند.

 

•ریشه هاى استبداد در فرهنگ و ذهنیت مسلمانان

 

س9: گاندى رهبر آزادى خواه هند مى گوید: «از حسین بن على(علیه السلام)آموختم چگونه مظلوم باشم تا پیروز گردم». این کلام نغز را چگونه تحلیل مى کنید و چرا مسلمانان، چنین پیامى را دریافت نکرده و نتوانسته اند خود را از چنگال حکومت هاى استبدادى و داراى حاکمیت فردى و مطلقه نجات دهند؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ به نظر اینجانب مفهوم جمله گاندى تنها در بعد مقاومت در برابر ستمگر خلاصه شده است. اما روش مقاومت را خود گاندى ابداع کرده است. و در نتیجه کشور هند به استقلال رسیده و یکى از نمونه هاى کشورهاى دموکراتیک در جهان امروز است.
اگر مسلمانان نتوانسته اند از پیام آزادى خواهى امام حسین(علیه السلام)عبرت بگیرند به نظر مى رسد که هنوز ریشه هاى استبداد در فرهنگ و ذهنیت مسلمانان (خشک) نشده است و هنوز که هنوز است روابط اجتماعى بر مبناى تحمیل و تقلب مبتنى مى باشد.
مسأله اصلى جوامع مسلمان استبداد است که در قرن هاى اخیر از سوى اصلاح گران مسلمان، در مصر، ایران و هند، دنبال شده است. مادامى که ریشه این شجره خبیثه (به تعبیر آیت الله نائینى) خشک نشده است، مسلمانان هرگز چهره یک حکومت مطلوب را مشاهده نخواهند کرد. ولى این هرگز به معناى آن نیست که ملت هاى ما رشد نداشته و نمى توانند آزادى و دموکراسى را تمرین نمایند. اگر ملت هایى در حیات اجتماعى خود به مرحله اى از دموکراسى رسیده اند، قطعاً آنها، این آزمایش هاى اجتماعى را، جلوتر از مسلمانان آغاز کرده اند و به آن مرحله از رشد اجتماعى نائل شده اند. پیمودن این راه براى ما مسلمانان نیز ممکن است.

 

•احیاى تعالیم اسلامى در غرب

 

س10: چگونه مى توان از فلسفه قیام امام حسین(علیه السلام) در جهت احیاى تعالیم اسلامى در غرب بهره جست؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ فضاى فرهنگى مغرب زمین با کشورهاى اسلامى متفاوت است، امروزه کشورهاى غربى از آزادى سیاسى، فرهنگى نسبتاً مطلوبى برخوردارند و از دانشگاه هاى علمى وسیع بهره مند مى باشند. آنچه به نظر مى رسد این که، از چند راه مى توان این مهم را انجام داد:
1. برگزارى سمینارها و کنفرانس ها; همچنان که دانشمندان و مستشرقان با اقامه سمینارها و کنفرانس ها در دانشگاه ها به ارائه نظریات خود مى پردازند، دانشمندان مسلمان و مسلمانان اندیشمند نیز مى توانند از این ابزارها در ارائه ریشه هاى علمى و فلسفه قیام امام حسین(علیه السلام)استفاده نمایند.
2. ترجمه آثار; از طریق ترجمه آثار نویسندگان مسلمان در این زمینه نیز مى توان به این مهم دست یافت، چنانچه حامد الگار نویسنده مسلمان که اخیراً نیز به کرامت تشیع نائل شده است، همین کار را انجام مى دهد.
3. ایجاد رادیو و تلویزیون، از این طریق مى توان پیام اسلام و نهضت امام حسین (علیه السلام) را به نسل هاى بعدى ابلاغ کرد.
4. راه اندازى نشریات و مجلات تبلیغى; چنانچه مسیحیان و دیگر گروه ها مانند plan truth استفاده مى کنند.
5. تهیه فیلم و نمایشنامه; با ساخت فیلم و نمایشنامه از نهضت کربلا مى توان پیام شهدا و عاشورا را تبلیغ نمود.

 

•شهادت امام حسین(ع) توسط شیعیان عراق؟

 

س11: برخى عقیده دارند که شیعیان عراق حضرت امام حسین(علیه السلام)را به شهادت رساندند و از این بابت است که بعد از نفرین حضرت(علیه السلام)بر ایشان، تاکنون گرفتار این نفرین بوده و همیشه در حال هلاکت و کشته شدن هستند به گونه اى که اتفاقات این روزهاى عراق بهترین دلیل بر آن مى باشد. نظر حضرت عالى در این مورد چه مى باشد؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ اگر به فرض محال معتقد باشیم که شیعیان، خود، امام حسین(علیه السلام) را به شهادت رساندند، گناه شیعیان امروز چیست تا به نفرین حضرت امام حسین(علیه السلام) گرفتار بیایند؟! اگر این گونه باشد که اینان ادعا مى کنند، عدالت الهى زیر سؤال مى رود. علاوه بر این بر اساس یافته هاى تاریخى - آنگونه که یعقوبى در کتاب تاریخ خود ذکر مى کند - کوفه در زمان قیام امام حسین(علیه السلام)یک منطقه شیعه نشین نبوده است بلکه گروه هاى مختلفى از مردم; همانند مسمانان، خوارج، امویان، مسیحیان و یهودیان در این شهر زندگى مى کرده اند و همین ها بودند که در به شهادت رساندن امام حسین(علیه السلام)دست داشتند.
آنچه این مطلب را تأیید مى کند خطاب حضرت امام حسین(علیه السلام)به آنان در روز عاشورا مى باشد که فرمود: «اى شیعیان خاندان ابوسفیان واى بر شما باد».(1) و نیز جواب آنان هنگامى که خطاب به آنها فرمود: «با من به کدامین گناه پیکار مى کنید»(2) و پاسخ دادند: «به خاطر کینه اى که از پدرت داریم با تو پیکار مى کنیم.»

 

•قربانى کردن فرزند براى زیارت امام حسین(ع)

 

س12: آیا این درست است که در زمان زندگى یکى از امامان ما، زیارت کربلا توسط خلیفه عباسى زمان ممنوع شده بود؟ و مردم مجبور بودند فرزندان شان را به خاطر زیارت کربلا قربانى کنند؟ اگر صحیح است، آیا ممکن است مرجع معتبرى که در این مورد گفته باشد، معرفى نمایید؟ و هم چنین نظر و عکس العمل امام در آن زمان در مورد این قربانى ها چه بوده است؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ قربانى کردن فرزند براى زیارت امام حسین سلام الله علیه در هیچ جا نیست و هیچ مرجعى اجازه نداده است. بلى، روایات متعددى دلالت دارد بر این که در راه زیارت امام هر گونه ضرر بدنى متوجه بشود، نباید ترک شود; دلیل اش نیز واضح است و آن این که بقاى اسلام به قیام امام حسین بود و دوام آن به شعائر حسینى است.

--------------------------------------------------------------------------
1. «وَیحَکُم یا شیعة آلِ أبى سفیان»
2. «بِأى ذَنب تقاتلونى»