یکى از عمال و کارگزاران بنى‏امیه خدمت امام صادق علیه السلام رسید و گفت:

عامل بنى‏امیه و بطائنى‏

در تاریخ آمده است:

«یکى از عمال و کارگزاران بنى‏امیه خدمت امام صادق علیه السلام رسید و گفت:

[اى فرزند رسول خدا! ]چشمانم را بستم و تا آن‏جا که توانستم ثروت اندوختم و هرگز در حلال و حرام بودن آن نیندیشیدم. حال چه باید بکنم؟

امام علیه السلام فرمود: هر چه بگویم مى ‏پذیرى؟
گفت: هر چه بفرمایید همان مى‏ کنم.
حضرت فرمود: از تمام دارایى و حتى تن‏پوش خود دست بکش! آن مرد درنگى کرد و گفت: باشد، این کار را مى‏کنم، سپس از تمام دارایى خود چشم پوشید و بدین ترتیب در شمار توبه کنندگان و سعادتمندان درآمد.
  بنا به نقل تاریخ، على‏بن حمزه بطائنى این مرد را خدمت امام صادق‏ علیه السلام آورد و سبب خوش فرجامى او شد، اما خود بطائنى به دلیل هواپرستى و دنیاطلبى فرجامى شوم براى خود رقم زد و سرانجام در دوزخ جاى گرفت.
از حسن‏بن على وشّاء نقل شده است که گفت: «زمانى که در خراسان بودم روزى پس از نماز عصر ابوالحسن على‏بن موسى الرضا علیه السلام به وسیله پیکى مرا به حضور طلبید. چون به خدمت حضرت رسیدم، به من فرمود: اى حسین، امروز على‏بن ابى حمزه بطائنى جان سپرد و در این ساعت پیکرش را در قبر گذاردند. در این هنگام دو فرشته قبر (نکیر و منکر) بر او وارد شده پرسیدند: پروردگار تو کیست؟
گفت: اللَّه پروردگار من است.
پرسیدند: پیامبرت کیست؟
گفت: محمد.
پرسیدند: چه دینى دارى؟
گفت: اسلام.
پرسیدند: کتابت کدام است؟
گفت: قرآن.
چون از امامان او پرسیدند از امیرالمؤمنین علیه السلام تا موسى‏بن‏جعفرعلیهما السلام را یکایک نام برد. زمانى که از امام بعدى سؤال کردند، دچار لکنت شد. مجدداً مورد سؤال قرار گرفت، این‏بار خاموش ماند. دو فرشته بدو گفتند: آیا موسى‏بن جعفر علیهما السلام این‏گونه تو را فرمان داده (آموخته) است؟ [حضرت فرمود:]
«ثم ضرباه بمرزبة فألقیاه على قبره، فهو یلهب إلى یوم القیامة؛(1) آن‏گاه با گرزى آتشین او را زدند و در قبر رهایش کردند که تا روز قیامت شعله‏ور خواهد بود».
حسن‏بن على وشّاء مى‏گوید: چون محضر امام رضا علیه السلام را ترک کردم، تاریخ، روز و ماه را نوشتم. دیر زمانى نپایید که نامه‏هاى [علماى ]کوفه مبنى بر مرگ على‏بن ابى‏حمزه بطائنى در زمانى که امام علیه السلام گفته بود به ما رسید».
«انحراف از مسیر صحیح و پیروى از تمایلات نفسانى شخصى چون بطائنى را این چنین گرفتار آتش دوزخ مى‏کند که تا قیام قیامت گرفتار باشد. در روایت از گرز آتشین سخن به میان آمده است. این خود در خور تأمل است که گرز آتشین چگونه گرزى است؟ و آیا به این معنا نیست که آتش آن، چنان فشرده شده که صورت جِرم به خود گرفته و حجم و ابعادى یافته است؟ مسلّم این که هر چه باشد، کیفر سخت الهى است که باید از آن به خداى مهربان پناه برد». 

---

 1) محمد بن جریر طبرى، دلائل الإمامه، ص 188.