لغزش بزرگان‏ ،از اصحاب امام صادق علیه السلام بود. امام صادق علیه السلام در باره این شخص مطالبى فرموده و او را لعن نمودند.

لغزش بزرگان‏

محمد بن مقلاص که با کنیه ابوالخطاب شناخته مى‏ شود، از اصحاب امام صادق علیه السلام بود. در کتب رجالى شیخ طوسى، نجاشى، کشى و سایر علماى رجال این شخص را یکى از علما و از اصحاب امام صادق علیه السلام دانسته ‏اند. مرحوم مامقانى در کتاب رجال خود حدود چهل روایت در مورد او نقل فرموده است. علم این شخص فزونى یافت، ولى همین فزونى علم، بلاى جان و ایمان او شد، یعنى اگر این علوم را فرا نگرفته بود، هرگز نمى‏توانست چنین کارى کند.
ابوالخطاب مدعى شد که: «جعفر بن محمد خداست و من پیامبر او هستم. من به معراج رفتم و او با من مناجات کرد».
در زمان امام صادق علیه السلام عده‏اى از مردم را فریب داد. این شخص دین و مذهبى را ایجاد نمود که خداى آن جعفر بن محمد و پیامبر آن خودش بود!
  امام صادق علیه السلام در باره این شخص مطالبى فرموده و او را لعن نمودند.
مرحوم علامه مجلسى قدس سره در بحارالانوار آورده است: «برخى محضر امام صادق علیه السلام شرفیاب شدند و عرضه داشتند: ابوالخطاب چنین گفته است و بعضى مطالب او را براى حضرت بازگو کردند. زید نرسى که خود یکى از اصحاب امام علیه السلام است مى‏گوید: «به امام عرض کردم: این ابوالخطاب به حج رفته و براى شما لبیک گفته است.
حضرت عده‏اى از پیروان او را دیدند و فرمودند: به خاطر ریاست است و هیچ چیز دیگرى نیست. آن‏گاه اشک از اطراف چشمان مبارک امام علیه السلام سرازیر شد و به درگاه الهى تضرع کرده، عرضه داشتند:
«خدایا من عبدم، خدایا پسر عبد تو مى‏باشم، عبد تو هستم، پدرم عبد توست، بنده تواَم، خاشع درگاه تواَم، تمام اعضا و جوارحم اقرار به عبودیت تو دارند، بدنم، خونم، همه از توست».
و به گریه کردن ادامه دادند. نرسى مى‏گوید: از اطراف چشمان مبارکشان اشک جارى شد.
امام علیه السلام پس از تضرع به درگاه حضرت احدیت، فرمودند:
«یا زید، من این تضرعات را انجام دادم که «لاستقر فی قبری؛ تا در قبرم راحت باشم».(1)
«عده‏اى حضرت عیسى علیه السلام را فرزند خدا دانستند، اما آیا حضرت عیسى علیه السلام این نسبت را پذیرفته بود؟ هرگز. در قرآن و اخبار مربوط به معاد نیز آمده است که خدا در محضر عموم به حضرت عیسى علیه السلام خطاب مى‏فرماید:
«أأنت قلت للناس إتخذونی و أمی الهین من دون اللَّه»؛(2) «آیا تو بودى که به مردم گفتى من و مادرم را به خدایى بپذیرید؟».
حضرت عیسى علیه السلام در پاسخ عرض مى‏کند:
«سبحان اللَّه، تو منزهى، تو یکتایى. خداى دومى وجود ندارد. «إن کنت قلتُهُ فقد علمتَهُ؛ اگر چنین چیزى گفته بودم، تو خود مى‏دانستى».
حضرت صادق علیه السلام در واقع با تضرع مى‏خواهد در روز رستاخیز این سؤال و جواب از سوى خدا صورت نگیرد: زیرا حسابى دشوار وجود دارد».

---

 1) مستدرک الوسائل، ج 9، ص 198، حدیث 10657.
 2) مائده (5)، آیه 116.