همایش تخصصی مهارت های زندگی درآخرالزمان و روش های مقابله با فتنه های این دوره
موضوع:
مهارت های زندگی در آخرالزمان و روش های مقابله با فتنه های این دوره
مقدمه اول
یکی از مراحل زندگی مرحله دنیاست که شامل سه اتفاق عمده می باشد:
1. تولد (ورود )
2. زندگی (حضور)
3. مرگ (خروج)
در تولد و مرگ، انسان اختیاری ندارد ولی در زندگی (نوع و چگونگی آن ) مختار است .
مقدمه دوم
برای نیل به حیات طیبه، زیستی آگاهانه، خردمندانه و سعادتمندانه با نگاه به دنیا و آخرت توجه به پنج نوع تربیت برای بشر ضروری است:
1. تربیت جسمی
2. تربیت عاطفی
3. تربیت عقلانی
4. تربیت دینی
5. تربیت اجتماعی
چرا که نیل به سعادت واقعی در بعد فردی و خانوادگی و اجتماعی مرهون کسب توانمندی و موفقیت در این پنج نوع تربیت است.
نتیجه این 5 نوع تربیت عبارت است از:
1. شکوفا سازی شخصیت خودوادار به زندگی
2. برقراری ارتباطات موفق جمعی تا حد تاثیرگذاری مثبت
3. ارتباط عمیق با خدا
معنای مهارت های زندگی چیست؟
کارشناسان تربیتی به بخشی از آگاهی ها و توانایی های انسان که برای دستیابی به یک زندگی موفق مورد نیاز است مهارت زندگی می گویند .
دلائل ضروری آشنایی با روش های مقابله ای و فتنه شناسی و فتنه ستیزی در دوره آخرالزمان چیست؟
1. حجم سنگین تبلیغات علیه مسلمین و اسلام و استیلای خبری و رسانه ای دشمنان
2. وجود شبهات و سؤالات بسیار و تولید مستمر شبه های دینی از سوی دشمن
3. رواج فرهنگ لذت گرایی و رفاه زدگی
4. دسترسی آسان و حتی قانونی (در برخی فرهنگ ) به مفاسد اخلاقی جنسی و دامن زدن نهادهای رسمی و دولتی و قانونی به این مفاسد
5. فروپاشی نظام خانواده و تبدیل خانه ها به یک استراحتگاه شبانه با توجه به روابط آزاد دختر و پسر و زن و مرد و گریز جوانان از پذیرش مسئولیت خانوادگی
6. بروز بحران هویت در جوانان
7. اشتغال بیش از حد به فعالیت های دنیوی و غفلت از آخرت به خاطر بحران های اقتصادی و طمع ورزی
8. تعدد و تنوع مکاتب فردی و الحادی با شعارهای دینی و ضد دینی و شیطانی
9. وجود حاکمان فاسد سیاسی و روشنفکران دین ستیز
مهارت های مقابله ای به شما کمک می کند تا راهبرد و روش های مفید در دسترس داشته باشید با هنگام مواجه شدن با مشکلات و معضلات بتوانید آن ها را تحمل کنید و با حداقل خسارت ممکنه از آن ها عبور کنید .
در این بخش سعی می شود که با الهام از سخنان اهل البیت به توضیح و تبیین اصلی ترین روش های مقابله ای و مهارت های لازم برای حیات طیبه در دروه آخرالزمان بپردازیم .
1) روش نه گفتن و اجتناب
نه گفتن به افراد، افکار، جریانات و محیط های غیر مناسب و آلوده وجود این مهارت موفقیت های مثبت انسان را به شدت ارتقا می بخشد و منابع و آثار متعددی به دنبال دارد از جمله:
1. مدیرت زمان و به دست آوردن و ذخیره سازی زمان
2. حذف زوائد زندگی و مفیدسازی آن
3. سالم ماندن در محیط های آلوده
4. فرصت سازی برای برنامه ریزی و مدیریت فردی
5. سلامت روح و جان از آلودگی ها
6. صیانت از حریم دینی و اخلاقی فرد
7. عدم عقوبت آخرتی و مصونیت از خشم الهی
2) روش صبر و استقامت
یکی از مشخصات دوره آخرالزمان رواج گناه و تباهی و فساد و هرج و مرج فرهنگی و اخلاقی است دوره ای که در آن همه ارزش های انسان و اسلامی به مخاطره می افتد و چه بسا ارزش ها و هنجارهاییکه به ضد ارزش و ناهنجاری تبدیل گردد. داشتن مهارت صبر و استقامت در مقابل گناه بسیار مفیدتر و موثرات در دوره آخرالزمان خاطره می افتد .
قال رسول اله : انتظار الفرج بالصبر عباده
صبورانه در انتظار فرج بودن، عبادت است.
امام رضا (ع):
چه نیکوست صبر و در انتظار فرج بودن
صبر دارای آثار و نتایج متعدد است:
1. صبر نصف ایمان است
2. صبر سپری در برابر فقر و مشکلات است
3. صبر سهولت بخش سختی هاست
4. صبر بهترین پشتیبان است
5. صبر زیباترین لباس اخلاق است
6. صبر عامل کمال نفس است
7. صبر عامل پیروزی است
8. صبر بهترین یاور زندگی است
صبر به دو قسم است:
1. صبر در هنگام مصیبت
2. صبر بر طاعت و صبر بر ترک گناه
3) روش مراقبت
قال الصادق (ع) : (فکن مترقبا ...) پس مراقب باش
مراقبت به معنای محافظت از خود در برابر شرایط بد، افراد ناباب و اندیشه های ناسالم و رفتارهای اشتباه است.کسب مهارت مراقب بویژه در دوره آخرالزمان برای سالم ماندن بسیار ضروری است ، چرا که در صورت عدم مراقبت از خود ، ممکن است انسان به وادی هلاکت بیافتند .
مصادیق مراقبت ازخویش عبارتند از:
1. مراقبت ازخویش نسبت به خدا احساس حضور دائمی در محضر او
2. مراقبت از خویش نسبت به امام زمان
3. مراقبت از دل و اندیشه در برابر تمایلات ،افکار و صفات نکوهنده
4. مراقبت از اعضا و جوارح در برابر گناهان جوارحی
5. مراقبت از خود در برابر بیماری های جسمی و خطرناک جانی
6. مراقبت خود از حرام خواری و رزق ناپاک
7. مراقبت از خود در مجالس آلوده به گناه
8. مراقبت از خود در برابر آتش غضب الهی و جهنم
9. مراقبت از خویش در برابر دشمنان و بیگانگان
10. مراقبت از خانواده و اموال خویش
11. مراقبت از مردم خود و وطن خویشتن
4) روش خود افزایی اخلاقی
از جمله شیوه های لازم برای زندگی دوره آخرالزمان مهارت های خود افزایی اخلاقی است خود افزایی اخلاقی به معنای تحصیل زیبایی های اخلاقی و زینت آرایی روح به مکارم اخلاقی و شخصیت افزایی معنوی خود می باشد.
پیامبر اکرم (ص) هدف بعثت خویش را اتمام مکارم اخلاقی و زیباسازی روح و روان بشریت معرفی می کنند. آراسته شدن دل به زیبایی های معنوی و صفات پسندیده دارای آثار و منافع بیشمار دنیوی و آخرتی است که روایات اهل بیت (ع) به این آثار اشاره می نمایند. برخی از این آثار عبارتند از :
1. گوارا شدن زندگی
2. منظور شدن پاداش جهاد در راه خدا
3. سنگین شدن ترازوی اعمال
4. محبوبترین و نزدیکترین فرد به رسول خدا (ص) شدن
5. رفعت مقام یافتن
6. گشایش اقتصادی و توسعه رزق
7. زیاد شدن دوستان
8. طولانی و با برکت شدن عمر
9. کفاره گناهان به شمارآمدن
10. آبادانی و عمران شهرها
5) روش تلاشگری و جدیت
یکی از آسیب های اخلاقی دوران آخرالزمان یأس و ناامیدی و خود ناتوان سازی است . عوامل پیدایش این حالت منفی اخلاقی در افراد غلبه ظاهری دشمن و فرهنگ باطل ، ضعف جبهه ی حق و طولانی شدن عصر غیبت و عدم تلاش و جدیت اهل ایمان در مقام عمل و عبادت و اصلاحگری فردی و اجتماعی می باشد ، از این رو یکی از توصیه های مکرر قرآن و اهل بیت برای اهل این دوران ، جدیت و جهاد در دو جبهه درونی (جهاد با نفس) و جبهه بیرونی (اصلاحگری اجتماعی) می باشد .
تلاش خستگی ناپذیر و جهاد در راه خدا در این برهه آثار و برکات متعددی به دنبال دارد ، آثاری چون:
1. دستیابی به بسیاری از اهداف و چشم انداز ها و یا برخی از آن ها .
2. بهره مندی از هدایت خالص الهی
3. کسب موفقیت در برنامه ریزی ها
4. چشیدن طعم شیرین پیروزی
5. ایجاد انگیزه و تحرک در دیگران
6. افزایش خود باوری و احساس مفید بودن داشتن
7. بخشودگی گناهان از سوی خدا
8. حل شدن مشکلات خود و دیگران
9. خنثی سازی طرح ها و توطئه های بیگانگان
6) روش پناه جویی به قرآن
در دوره پر خطر آخرالزمان که فتنه ، تاریکی ، شک و تحیر ،غلبه ظاهری باطل ، ارتداد و برگشت از دین ، بد اخلاقی و بی اخلاقی و تشویق به بدی ها ومنکرات از ویژگی های آن است برای پایداری ایمان و اخلاق و تقویت عقیده و معنویت هر انسان نیازمند پناهگاه علمی و دژی مستحکم و معنوی است تا بتواند از خود در برابر این آسیب ها و آفات محافظت نماید .
استراتژی راهبردی اهل بیت در این دوره برای نجات بخشی مومنین پناه بردن به قرآن و تمسک به آیات بینات آن می باشد این رهنمودها در دو بخش عام تمسک به قرآن در همه ی دوران ها و شرایط و خاص تمسک به قرآن در شرایط بحرانی و بویژه دوره ی آخرالزمان قابل پیگیری است ، در این خصوص در روایات اهل بیت آمده است :
امام علی (ع) می فرمایند :
در قرآن درمان بزرگترین دردهاست درد کفر و نفاق و تباهی و گمراهی
بر شما باد به کتاب خدا که آن ریسمان محکم و نور روشنگر و داروی سودمند و شفابخش است ... هر که به آن سخن گوید راست می گوید و هر که به آن عمل کند پیشی گیرد .
بدانید که در قرآن علوم مربوط به آینده و سخن از گذشته و داروی درد شما و آنچه مایه نظم و سامان میان شماست وجود دارد .
پیامبر گرامی اسلام (ص) نیز می فرماید :
بهترین شما کسی است که قرآن را بیاموزد و به دیگران آموزش دهد .
7) روش مطالعه و انس با کتاب
یکی از روش های لازم برای زندگی موفق و روبه رشد علم افزایی مداوم و توانایی ایجاد فضای علمی و پرشور در زندگی است که از مهمترین و فراگیرترین راهکارهای ایجاد این فضا ، داشتن مهارت خواندن و انس با کتاب و کتابخوانی است، در کتب روانشناسی رشد در این خصوص آمده است :
در جهان امروز ، مهارت خواندن ، یکی از اساسی ترین مهارت های زندگی است .
حضرت علی (ع) می فرمایند : کتاب ها بوستان دانشمندان هستند.
کسی که با کتاب ها خود را آرامش می دهد هیچ آرامشی را از دست ندهد .
از آنجا که کسب این مهارت در موفقیت همه جانبه انسان موثر است آشنایی با فوائد عادت به کتابخوانی و عوامل کسب این مهارت بسیار مفید و لازم است .
فوائد عادت به کتابخوانی در سه حوزه فردی ، خانوادگی و اجتماعی قابل بررسی است .
فوائد و آثار فردی :
1. احساس مثبت دانشمندی
2. یافتن جواب سوالات و شبهات
3. یافتن دوست و یاوری برای همه تنهایی ها
4. غناسازی خلوت های فردی و اوقات فراغت
5. رشد عقلانی و خردمندی و پرورش روح
6. آرامش روح و روان
فوائد و آثار خانوادگی :
1. رشد عادت به کتابخوانی و رونق صنعت کتاب
2. ارتقای سطح فرهنگ اجتماعی
3. تنظیم عالمانه و عادلانه روابط اجتماعی
4. ارتقای کیفیت محتوای کتاب ها و صنعت چاپ
لازم به ذکر است بر اساس رهنمودهای پیشوایان دین ، یکی از شیوه های مقابله با حوادث آخرالزمان و یکی از مهارت های لازم آن دوران نیز مهارت کتابخوانی و حفظ آثار مکتوب آن است:
امام صادق (ع) می فرمایند: بنویس و دانش خود را در میان برادرانت منتشر کن و چون خواستی بمیری، آن را به پسرانت میراث ده زیرا بر مردم زمانه ای پر آشوب می رسد که در آن زمان جز با کتاب هایشان همدم نشنوند.
اما دلائل این تأکید بر کتابخوانی در آخرالزمان از سوی اهل بیت عبارت اند از :
1. نیازمند شدن به معارف دینی در عرصه
2. پیچیده شدن و آشفتگی روابط اجتماعی
3. عدم دسترسی به امام معصوم
4. سختی دسترسی به علمای امین چه به خاطر کمی آنان و چه به خاطر پر مشغله بودن ایشان
5. وجود عالم نماهای ناسالم و منحرف
6. وجود فتنه های گوناگون اجتماعی و دشواری تشخیص حق از باطل
7. حفاظت از دستاوردهای عالمان و فرهنگ مکتوب
راهکار های کاربردی نمودن توصیه های اهل بیت در این خصوص:
1. قراردادن بخشی از در آمدها برای خرید کتاب و عادت به این کار
2. نوشتن کتاب و جزوات تحقیقاتی
3. هدیه دادن کتاب های مناسب وعلمی و تشویق همدیگر به مطالعه
4. تشکیل محافل خانوادگی وجلسات سیر مطالعاتی
محور قرار دادن قرآن و احادیث اهل بیت در این خصوص
8) روش خانواده محوری
از دیدگاه اسلام ازدواج زیباترین و دوست داشتنی بنایی است که شکل می گیرد . این بنای انسانی بر پایه محبت عدالت خدمت معنویت و سخاوت بنیان گذاری شده است . از جمله عوامل مهم موفقیت در زندگی کسب مهارت های خانه داری خانواده داری برای زن و مرد در روابط دوسویه زناشویی و روابط چند سویه با فرزندان و سایر نزدیکان می باشد .
در نگاهی گذرا به دیدگاه های تربیتی اسلام در موضوع خانه و خانواده به چند موضوع مهم برمی خوریم :
• تأکید بر تشکیل خانواده و داشتن نگاهی آسمانی و آرمانی به ازدواج
• تسریع در تشکیل خانواده و نهراسیدن از فقر و مشکلات اقتصادی
• تقویت ،استحکام بخشی و حفظ انسجام خانوادگی با عمل به وظایف و تعهدات
• مدیریت صحیح خانه و خانواده بر اساس اصول و ضوابط آن ( که شامل مدیریت عاطفی، مدیریت اقتصادی، مدیریت روابط فرزند پروری می شود .)
9) روش حفاظت از سرمایه ی دین
یکی از مهمترین سرمایه های معنوی انسان سرمایه ی دین اخلاق و ادب است که حفظ این سرمایه به هزینه های مادی و معنوی و تلاش و کوشش بسیار نیاز دارد .
در خصوص ارزش این سرمایه ی بزرگ در روایات آمده است :
• دین عزت است .
• دین نور است .
• دین نور است .
• دین شریفترین حسب و نسب است .
• دین عامل گرامی داشت انسان در آخرت می شود .
• دین عامل زندگی است .
• دین درختی پر ثمر است .
• دین چشمه جوشان اخلاق و معنویت است .
• دین بهترین حافظ و قدرتمندترین تکیه گاه است .
اما برای حفاظت از سرمایه دین در دوره پر خطر آخرالزمان راهکارهایی در روایات آمده است که در اینجا به آن اشاره می کنیم :
1. ارتباط با خدا
2. خواندن دعای معرفت و ثبات
• از جمله دعاهای پیامبر خدا (ص) این بود:
ای استوار دارنده دل ها ! دل های ما را به دینت استوار بدار.
3. تلاش برای تحصیل باور استدلالی و یقین
حضرت علی(ع) فرمودند :ثبات در دین با نیروی یقین میسر است .
4. کسب محبت اهل بیت
امام باقر (ع) فرمودند : آیا دین چیزی جز محبت (اهل بیت) است .
5. معرفت افزائی
حضرت علی (ع) فرمودند : حفظ دین ، ثمره شناخت است .
6. عقل مداری
حضرت علی (ع) فرمودند : دین را جز خرد اصلاح نمی کند.
7. ادب گرایی
8. فقاهت دینی
پیامبر اکرم (ص) فرمودند : تنها آن کس (تواند) دین خدا را نگهدارد که از همه سو به آن احاطه داشته باشد .
9. قرآن محوری
امام صادق(ع) فرمودند : کسی که دینش را از طریق کتاب خدای عزوجل بشناسد اگر کوه ها از جای خود بجنبد او در دین خود متزلزل نشود و ... .
10. عدم سختگیری و سهولت
پیامبر اکرم (ص) فرمودند : ای مردم همانا دین خدا آسان است .
11. روش امیدواری و انتظار
یکی از اصلی ترین عوامل روانی برای زنده بودن و زندگی کردن، عنصر امیدواری در زندگی فردی و اجتماعی و داشتن نگاهی روشن به آینده است .
یکی از اصلی ترین عوامل روانی برای زنده بودن و زندگی کردن، عنصر امیدواری در زندگی فردی و اجتماعی و داشتن نگاهی روشن به آینده است .
اصل انتظار که بر اساس نوید و امید به آینده استوار است از مفاهیم دینی بوده که در مقابل واژه یأس قرار میگیرد.بر اساس این اصل یک انسان مومن با امید و اطمینان به آینده ای روشن و موفق هرگونه یأس و ترس را از خود دور می سازد و با نگاهی خوشبینانه به خدا و خود و سیر تکاملی تاریخ در خدمت به مردم و اصلاح طلبی و عبادت و کسب کمالات شخصی خستگی ناپذیر و مجدانه به تلاش های خود ادامه می دهد .
کسب مهارت امیدواری و تولید امید در دیگران وفضای جامعه مخصوصا در دوره آخرالزمان از ضروری ترین مهارت های لازم زندگی است زیرا در این دوره عوامل متعددی به یأس بدبینی نسبت به آینده دامن می زنند عواملی چون:
* غیبت و پنهانی امام زمان (عج) و طولانی شدن آن.
* فعالیت مکاتب و فرقه های گوناگون فکری و اخلاقی با حجم تبلیغاتی سنگین دینی و ایجاد تحیر در انسان ها.
* ارتداد عناصر مشهور به دیانت.
* استیلا و سلطه خبری رسانه های ضد دینی در جهان و ورود هنرمندان و روشنفکران غیر متعهد در تخریب افکار و ارزش ها.
* تبلیغات ضعیف حق جویان و ناتوانی دینداران.
* فراوانی گناهان و خطاهایی چون : رباخواری، حرام خواری، رشوه، انحرافات جنسی، قمار، شراب و قانونی شدن و فرهنگی شدن آن ها.
* وجود علمای سوء و ضد دین و کم تعدادی و ناشناخته بودن عالمان معنوی اصیل و با تقوی.
* کوتاهی افراد برای استحکام مبانی دینی خود.
* وجود سوالات و شبهات فراوان دینی و تکثیر آن ها.
* تضعیف نهاد خانواده .
* تجمل گرایی ،رفاه طلبی و اسرافگری و راحت طلبی .
در برابر این عوامل متعدد یأس آفرین چه بسا حفظ دینداری و مقاومت کردن ، امری محال به نظر برسد و همین دلیل روایات معصومین (ع) به حفظ حالت امیدواری و درک ارزشمندی آن سفارش بسیارشده و حتی احراز آن نوعی عبادت تلقی گردیده است .
در روایات آخرالزمان از امیدواری با تعابیر مختلفی یاد شده تا نقش و اهمیت آن روشن تر گردد تعابیری چون:
1. برترین عبادت .
2. برترین اعمال امت .
3. محبوبترین اعمال نزد خدا.
4. پاداش روزه داری و شب زنده داری داشتن .
5. همجواری با اهل بیت .
6. به منزله جهاد در رکاب رسول خدا (ص) .
و در همین راستا ، توصیفات متعددی درباره ی واژه انتظار وارد شده است که به چند نمونه اشاره می کنیم :
* انتظار یعنی کمی دورتر را هم دیدن و صدای پای آشنایی را شنیدن.
* انتظار یعنی بانگ جرس را شنیدن و دل به صاحب دلی دوست داشتنی بستن.
* انتظار یعنی با چشمی گذشته را دیدن و باچشمی به آینده نگریستن.
* انتظار یعنی راه را دیدن و راهبر را از دور نظاره کردن.
* انتظار یعنی نبردین ، مأیوس نبودن.
* انتظار یعنی آینده را بهتر از حال دیدن.
* انتظار یعنی چشم ها را بر بدی ها نبستن (بی تفاوت نبودن) و خوبی ها را فراموش نکردن.